Σάμη:Εκδήλωση για τον Πέτρο Μιχαλάτο

ΕΝΩΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΩΝ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ - ΙΘΑΚΗΣ (ΕΛΜΕ-ΚΙ)

elme_ki@yahoo.gr

Με μια σεμνή εκδήλωση στο σχολικό συγκρότημα του Γυμνασίου και Λυκείου Σάμης η ΕΛΜΕ-ΚΙ τίμησε τον εκτελεσμένο από τους ναζί νεολαίο, την πρωτομαγιά του 1944, Πέτρο Μιχαλάτο. Ο Πέτρος Μιχαλάτος ήταν 18 χρονών όταν εκτελέστηκε στο Αργοστόλι αφού συνελήφθηκε στο μαρτυρικό χωριό του Μουζακάτα (ευρύτερη περιοχή της Σάμης), το οποίο καταστράφηκε από τους ναζί και ποτέ δεν ξαναχτίσθηκε.

Η εκδήλωση ξεκίνησε με χαιρετισμούς από τον εκπρόσωπο του Εργατικού Κέντρου Π. Μποφυλάτο και τη Σχολική Σύμβουλο Φιλολόγων Διονυσία Κουμαριώτη. Ακολούθησε παρέμβαση από τη συγγενή του εκτελεσμένου Ζαφειρούλα Φλωράτου, η οποία επανειλημμένα έχει αναδείξει και κινήσει το θέμα της τιμής στο νεολαίο. Συγκινητικός ήταν ο λόγος του παλαίμαχου αγωνιστή Μιχαλάτο. Εκ μέρους της ΕΛΜΕ-ΚΙ μίλησε ο Πρόεδρός της Διονύσης Γεωργόπουλος.

Ακολούθησε σύντομο καλλιτεχνικό πρόγραμμα και στη συνέχεια έγιναν τα αποκαλυπτήρια της πλάκας μνήμης με χαραγμένη τη ρήση του Π. Μιχαλάτου «είμαι περήφανος που γεννήθηκα Έλληνας και πεθαίνω ΕΠΟΝίτης». Εργατικό Κέντρο και ΕΛΜΕ-ΚΙ κατέθεσαν ανθοδέσμες, ενώ κρατήθηκε ενός λεπτού σιγή. Η Εκδήλωση έκλισε με το πένθιμο εμβατήριο.

Τη Δευτέρα 1^η Μάη, μετά τη συγκέντρωση που έχει προγραμματιστεί από το ΕΚΚΙ στις 10 το πρωί, θα κατατεθούν στεφάνια στο παλιό μουσείο Αργοστολίου, στον ιστορικό τοίχο που εκτελέστηκαν ο Π. Μιχαλάτος, οι υπόλοιποι συγχωριανοί του και άλλοι αγωνιστές.

Σάμη 28-4-17

Για το ΔΣ της ΕΛΜΕ-ΚΙ

Ο Πρόεδρος	Η Γενική Γραμματέας
Γεωργόπουλος Διονύσης	Ποταμιάνου Σοφία

Ομιλία του Προέδρου της ΕΛΜΕ-ΚΙ στα αποκαλυπτήρια της πλάκας μνήμης προς τιμήν του Π. Μιχαλάτου στο Γυμνάσιο – Λύκειο Σάμης

Συναδέλφισσες και συνάδελφοι.

Αγαπητοί μαθητές, συγγενείς του Πέτρου Μιχαλάτου και όσοι άλλοι παραβρίσκεστε στην εκδήλωση τιμής που διοργανώνει η ΕΛΜΕ-ΚΙ.

Σήμερα, το σχολικό συγκρότημα του Γυμνασίου και Λυκείου Σάμης, αποκτά ένα σημείο αναφοράς και φρονηματισμού: την πλάκα μνήμης προς τιμήν του εκτελεσμένου από τους ναζί κατακτητές την 1η Μάη του 1944 νεολαίου Π. Μιχαλάτου.

Ο Π. Μιχαλάτος είναι ένα σύμβολο για τη σημερινή νέα γενιά της περιοχής. Συνδέεται και αποτελεί ζωντανή μαρτυρία του ολοκαυτώματος των Μουζακάτων. Είναι υπόδειγμα θυσίας και αυτοθυσίας, συνειδητής στράτευσης στον αγώνα ενάντια στο φασισμό, εκφραστής του γνήσιου λαϊκού πατριωτισμού. 

Είναι συγκλονιστική η αφήγηση του ιστορικού Σπύρου Λουκάτου, συγκρατούμενου του Μιχαλάτου. Γράφει: «από το διπλανό κελί έβγαλαν το ηρωικό παλικάρι Πέτρο, που πέρασε μπροστά από το δικό μου κελί κρατώντας το μπόγο με τα προσωπικά του πράγματα και περπατώντας δύσκολα γιατί υπέφερε από το πόδι. Περνώντας μπροστά από το κελί μου κοντοστάθηκε, με κοίταξε μέσα από το φεγγίτη της πόρτας του κελιού μου και φώναξε». Η φράση του ότι πάει να πεθάνει με περηφάνια που γεννήθηκε έλληνας αλλά και μαζί γιατί ήταν ΕΠΟΝίτης, δηλαδή νεολαίος διατεθειμένος να αγωνιστεί για να ζήσει η πατρίδα του λεύτερη και ευτυχισμένη, πρέπει να μείνει χαραγμένη όχι μόνο στην αναμνηστική πλάκα αλλά και στις καρδιές και το νου μας.

Η εκτέλεση, μαζί με άλλους αγωνιστές έγινε την 1^η Μάη του 1944 στο Αργοστόλι. Τη μέρα της παγκόσμιας εργατικής τάξης διάλεξαν οι τύραννοι για να δείξουν στα νησιά μας αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας μας πως δεν είχαν ταλάντευση να τσακίσουν τον πραγματικό τους αντίπαλο: τους απλούς ανθρώπους του μόχθου και τη νέα γενιά που βρίσκονταν απέναντί τους.

Η νεολαία της Σάμης οφείλει να γνωρίζει την ιστορία της περιοχής της, ιδιαίτερα τη θυσία των Μουζακάτων. Να ζωντανέψει το αίτημα αναγνώρισής τους, ως ένα από τα μαρτυρικά χωριά της Ελλάδας. Το 2016 η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ αρνήθηκε να αναγνωρίσει τα Μουζακάτα ως μαρτυρικό χωριό με το αιτιολογικό πως από τους γερμανούς κάηκαν μόνο 11 σπίτια!! Καταγγέλλουμε το γεγονός αυτό και προσδοκούμε να είναι η σημερινή μας εκδήλωση αφορμή να αναθερμανθεί η σχετική διεκδίκηση. Την 23^η Απριλίου 1944, η καταστροφή των Μουζακάτων δεν είναι ένα απομονωμένο ή συμπτωματικό γεγονός. Τα Μουζακάτα ήταν μια από τις έδρες του αντάρτικου. Αντάρτες εφοδιάζονταν με τρόφιμα, οπλισμός αποθηκεύονταν στις φυσικές κρυψώνες της περιοχής, κατασκευάζονταν παρατηρητήρια, οργανώνονταν συσκέψεις αντάρτικων ομάδων. Μια τέτοια σύσκεψη γυναικών διεξήχθηκε στο χωριό και τον Απρίλη 1944, κάτι που αναδεικνύει την προσφορά του ένοπλου αντιφασιστικού αγώνα στην αφύπνιση και χειραφέτηση των γυναικών.

Η ίδια η αιτιολογική προκήρυξη των γερμανικών αρχών, αναφορικά με τα Μουζακάτα πιστοποιεί μεταξύ ψευδολογιών ότι η επίθεση αποφασίστηκε, επειδή το σύνολο σχεδόν του χωριού συμμετείχε σε αντιστασιακές οργανώσεις, «αντάρτικες συμμορίες» όπως τις αποκαλεί.

Αυτή η αντιστασιακή δραστηριότητα και το ξεδίπλωμά της και εδώ και σε όλη την Ελλάδα βοηθούσε τους κατοίκους, έσωζε τα υπάρχοντά τους, τις σοδιές τους, στερούσε υλικό, υποδομές, ανθρώπινο δυναμικό από τους κατακτητές, κλόνιζε την Κατοχή, παρήγαγε εν γένει αποτελέσματα. Σε αυτήν τη δραστηριότητα σχεδίαζαν να θέσουν φραγμό με την πυρπόληση των Μουζακάτων οι Γερμανοί. Τη ζημιά που πάθαιναν θέλησαν να σταματήσουν.

Το σχέδιο ήταν κυνικό, κτηνώδες αλλά συνειδητό και υπολογισμένο. Πιο συγκεκριμένα, στρατεύματα μετακινούνται στις 22 Απρίλη από το Αργοστόλι στη Σάμη. Οι Γερμανοί ενημερώνονται από ένα συνεργάτη τους, κρατούμενο νωρίτερα του ΕΛΑΣ. Οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις γίνονται επίσης, όταν ο ΕΛΑΣ συλλαμβάνει στέλεχος της ΠΟΚ, διορισμένο διευθυντή νομαρχίας από τη δωσίλογη κυβέρνηση. Τις πρώτες ώρες της επομένης μέρας πλησιάζουν από 3 πλευρές, σχηματίζουν ένα «πέταλο», γύρω από το χωριό. 7 πμ εισβάλουν καταχρώνται την παραγωγή και τον όποιο υλικό εξοπλισμό διέθετε κάθε οικογένεια, διασκορπίζουν όσα δεν τους χρειάζονται, αναζητούν οπλισμό, ανατινάζουν την εκκλησία, περιχύνουν με βενζίνη τα σπίτια. Το χωριό καιγόταν όλη μέρα. 4 κάτοικοι συλλαμβάνονται: Γιάννης Γρηγοράτος, Γιάννης Μουρίκης, Αριστομένης και Πέτρος Μιχαλάτος εκτελούνται συμβολικά της 1^η Μαΐου 1944.

Κατά την επιχείρηση ντόπιοι συνεργάτες των Γερμανών πληροφορούν, υποδεικνύουν και ενδεχομένως πλιατσικολογούν. Στο στόχαστρο των γερμανών θα βρεθούν την ίδια περίοδο κτίσματα και σε άλλα χωριά της περιοχής, κυρίως στα Αλευράτα. Οι περισσότεροι κάτοικοι, όπως και οι ευρισκόμενοι στο χωριό Ελασίτες, επιβιώνουν, χάρη και στο πνεύμα αλληλεγγύης, το οποίο στο μέτρο του δυνατού υφίσταται. Οι χωρικοί ειδοποιούνται για την κίνηση των Γερμανών από τα φυλάκια του ΕΛΑΣ και από κατοίκους των πιο κάτω χωριών. Μετά την καταστροφή και την αντίξοη παραμονή τους στην ύπαιθρο, φιλοξενούνται σε άλλα χωριά, μοιράζονται μεταξύ τους τρόφιμα, διεξάγεται κάποιος υπέρ τους έρανος στο υπόλοιπο νησί. Εξαιτίας του σεισμού και των πολιτικών συνθηκών της εποχής, το χωριό δε ξαναχτίστηκε. Οι Μουζακάδες και οι άνθρωποι της περιοχής δε δικαιώθηκαν από την πολιτεία μετά την απελευθέρωση, δεν προβλήθηκαν ως πρότυπα, παρέμειναν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο διωκόμενοι. Όλα αυτά, γεωγραφική θέση, διαφυγή, κυρίως η αντοχή των κατοίκων ή ακόμη ο ηρωισμός τους, ερμηνεύουν και το προσωνύμιο «Μικρό Σούλι», το οποίο δίνεται στα Μουζακάτα σε βιβλία, αφιερώματα και προφορικές αφηγήσεις.

Φίλοι και φίλες.

Ο Π. Μιχαλάτος σε αυτό το πλαίσιο έδρασε και δολοφονήθηκε. Αλλά στο διάβα της ιστορίας ζει και παραδειγματίζει. Ζει γιατί ζει το λαϊκό κίνημα που τον εξέθρεψε, σε άλλες ασφαλώς συνθήκες, γιατί αυτό το κίνημα δεν έχει διπλώσει τις σημαίες του. Η θυσία θα βρει τη συνέχεια στη νέα γενιά της Σάμης και της ευρύτερης περιοχής.

Οφείλουμε να διδασκόμαστε από την ιστορία του Π. Μιχαλάτου και άλλων αγωνιστών, των χιλιάδων ηρώων. Με μεγαλύτερη απαιτητικότητα να βλέπουμε την ευθύνη μας στις σημερινές συνθήκες υποχώρησης του εργατικού κινήματος παγκόσμια. Για την πολιτική αφύπνιση των λαϊκών δυνάμεων, για να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους.

Αυτό που διδάσκει ο Π. Μιχαλάτος και συνολικά η ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση, είναι η ασυμβίβαστη και αδιάλλακτη πάλη, όταν όλα τα «σκιάζει η φοβέρα και τα πλακώνει η σκλαβιά». Είναι το να μην υποτάσσεσαι σε έναν αρνητικό συσχετισμό δύναμης, σε έναν αντίπαλο που μπορεί να φαντάζει πανίσχυρος.

Ας αποτελέσει αυτή η αναμνηστική πλάκα, τόπο προσκυνήματος, ζωντανής και δημιουργικής μνήμης για τους μαθητές των σχολείων, τις γενιές που παίρνουν τη σκυτάλη.

Γιατί η ιστορική γνώση και μνήμη είναι δύναμη.

Όπως έγραψε ο Γιάννης Ρίτσος «Αν έχεις λείψει για ό,τι πρέπει, θα ‘σαι για πάντα μέσα σ’ όλα εκείνα, που γι’ αυτά έχεις λείψει».

Τη Δευτέρα στις 10 πμ, μετά την απεργιακή συγκέντρωση της πρωτομαγιάς στο Αργοστόλι, θα αποτίσουμε φόρο τιμής στον τόπο της θυσίας των παλιών φυλακών και του παλιού μουσείου Αργοστολίου, σε όλους τους εκτελεσμένους της 1^ης Μάη του 1944.

Είναι ο καλύτερος τρόπος να απαντάμε με νέους αγώνες, για την οριστική δικαίωση όλων των θυσιασμένων στην υπόθεση της κοινωνικής προόδου.

Αιωνία τους η μνήμη- Αθάνατοι.

Σάμη 28-4-2017