Σάββατο 3 Ιουνίου 2017

Στην "σκιά" μιας απώλειας ενός Κεφαλλονίτη ήρωα στην Κύπρο το 1964.




Γράφει ο Ανδρέας Κολαΐτης (Τεχνολόγος Εφαρμογών Τουρισμού)


                "Η διατύπωση ενός προβλήματος είναι συχνά πιο σημαντική απ' ό,τι η λύση του, η οποία μπορεί να είναι απλώς θέμα [...] ικανότητας".         
                                    
Την υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης - Λονδίνου του 1959 που σηματοδότησαν την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, ακολούθησε το 1963 η υποβολή των γνωστών  «13 σημείων» του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄, για τροποποίηση του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ξεκίνησε τότε μία περίοδος ιδιαίτερης έντασης στην Κύπρο μέχρι και το 1967 και πριν την τουρκική εισβολή του 1974. 


Προς ενίσχυση της άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας για αντιμετώπιση της εντεινόμενης τουρκικής απειλής, το 1964 η κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου απέστειλε "μυστικά"¨στην Κύπρο μία μεραρχία στρατού και Έλληνες αξιωματικούς για στελέχωση της Κυπριακής Εθνοφρουράς, η οποία ιδρύθηκε το ίδιο έτος, με αρχηγό τον Γεώργιο Γρίβα. Ανάμεσα σε λοιπές ενδοκοινοτικές εχθροπραξίες στο νησί, στις 7 Αυγούστου ξέσπασαν στην περιοχή της Τηλλυρίας (B, BΔ Κύπρο) αιματηρές συγκρούσεις, όταν η Εθνοφρουρά προσπάθησε να εξουδετερώσει τον θύλακα Μανσούρας - Κοκκίνων, που είχαν συγκροτήσει οι Τούρκοι με απώτερο στόχο τη δημιουργία προγεφυρώματος για μια ενδεχόμενη απόβαση στην Κύπρο.

Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων, που κράτησαν τέσσερις μέρες, αεροσκάφη της Τουρκίας επιτέθηκαν με βόμβες ναπάλμ εναντίον θέσεων της Εθνοφρουράς της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και κατοικημένων περιοχών, σκοτώνοντας και τραυματίζοντας δεκάδες άτομα, ενώ ακρότητες δεν έλειψαν και από την ελληνική πλευρά.

Στις μάχες αυτές έλαβαν μέρος και δύο ακταιωροί, που είχαν αποσταλεί παράλληλα με τη μεραρχία, στο πλαίσιο της ίδιας πολιτικής. Μόλις έφτασαν στο νησί, τα δύο πλοία ανήρτησαν την κυπριακή σημαία και αποτέλεσαν τη μοναδική ελληνική ναυτική δύναμη της Κύπρου. Στις 8 Αυγούστου 1964 τουρκικά μαχητικά βομβάρδισαν την ακταιωρό «Φαέθων» στο αγκυροβόλιο στην θέση «Ξερός», σκοτώνοντας έξι από τα είκοσι τρία μέλη του πληρώματος. Κυβερνήτης του πλοίου, ήταν ο ανθυποπλοίαρχος τότε του Βασιλικού Ναυτικού, Δημήτριος Μητσάτσος που δέχθηκε πυρά στο δεξί του χέρι, το οποίο στη συνέχεια και έχασε.

Οι ηρωικώς πεσόντες του «Φαέθων» είναι:

1) Υπασπιστής Α’ Σπυρίδων Αγαθός, ετών 29, εκ Γαρούνας Κέρκυρας,

2) Ναύτης Νικόλαος Νιάφας, ετών 22, εκ Λαμίας,

3) Ναύτης Νικόλαος Καπαδούκας, ετών 22, εκ Γλώσσης Σκοπέλου,

4) Υπασπιστής Α’ Νικόλαος Πανάγος, ετών 28, εκ Πραγματευτής Αρκαδίας,

5) Ναύτης Παναγιώτης Θεοδωράτος, ετών 21, εκ Μονοπωλάτων Κεφαλληνίας,

 6) Επίκουρος σημαιοφόρος Παναγιώτης Χρυσούλης, ετών 26, εξ Αθηνών,

*7) Ύπαρχος - νοσοκόμος Άντης Φιλήτας, (ελληνοκύπριος που υπηρέτησε ως εθελοντής) εκ Μόρφου Κύπρου.  

Μετά από μισό και πλέον αιώνα "στρουθοκαμηλικής" σιωπής που θέλησε να τηρήσει η επίσημη πολιτεία της Ελλάδας, τελέστηκε στις 8 Αυγούστου 2007 για πρώτη φορά μνημόσυνο στο κοιμητήριο των Αγίων Κωνσταντίνου &  Ελένης, στη Λευκωσία, εις μνήμην των έξι Ελλήνων που έπεσαν υπερ πατρίδος στο νησί της Κύπρου. Έκτοτε άρχισε η Ελλάς να πράττει σταδιακά το αυτονόητο σε συνεργασία με την Κυπριακή Δημοκρατία προς απόδοση τιμών στους συμμετέχοντες σ' αυτή την αποστολή.

Στις αρχές Απριλίου τρέχοντος έτους πραγματοποίηθηκαν στο κοιμητήριο των Αγίων Κωνσταντίνου & Ελένης εκταφές στους τάφους των έξι ηρώων από ομάδα Ανθρωπολόγων της Κύπρου, οι οποίοι αφού με προσοχή συνέλεξαν όλα τα δείγματα που βρήκαν στο σημείο των ερευνών, τα κατηγοριοποίησαν και τα παρέδωσαν στους γενετιστές στο Ινστιτούτο Νευρολογίας & Γενετικής Κύπρου για την εξαγωγή γενετικού υλικού DNA έτσι ώστε να ταυτοποιηθούν σωστά τα όστα των πεσόντων.

Εν τω μεταξύ σε εξέλιξη βρίσκεται η αποκατάσταση των τάφων και στο σημείο θα κατασκευαστεί νέο μνημείο.



                                                                                           
                                                                                                     (Περιοδικό "Life", 21/8/1964)     
  
                           
                                                                                                
                                                                                                        
                                                               (Ο ναύτης Παναγιώτης Θεοδωράτος, photo αρχείο http://www.kathimerini.gr/)



                                                                                                
                                (Βόρειο τμήμα του κοιμητηρίου Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης ή «Νέον Κοιμητήριον Λευκωσίας», στην θέση Παλλουριώτισσα)

                                                   
                                       
                                                                   
                                                              
                             (Χάρτης του τουρκοκυπριακού θύλάκα Μανσούρας-Κοκκίνων, προ και μετά των νικηφόρων ελληνικών επιχειρήσεων Αυγούστου 1964)


Πηγές:

1) http://www.kathimerini.gr/907114/interactive/epikairothta/ereynes/oi-plhges-mias-mystikhs-apostolhs-sthn-kypro

2) http://www.dimokratianews.gr/content/73689/gyrizoyn-stin-ellada-epeita-apo-53-hronia-oi-iroes-tis-faethon

3) https://www.youtube.com/watch?v=PHbXISa26AI

4) http://cyprus-mail.com/2013/12/22/1963-is-still-a-historical-minefield/

5) http://www.vvv.gov.gr/index.php/visiting-the-city/war-memorials#φωτογραφίες 



Δοθείσης της ευκαιρίας ας μην λησμονούμε (και) τους άλλους δύο Κεφαλλονίτες πεσόντες στην Κύπρο το 1974:


1) Στρατιώτης Καταδρομών Νόμπελης Σπυρίδων του Ιωάννη με καταγωγή από την Κεφαλλονιά.

Επέβαινε επί του αεροσκάφους με χαρακτηριστικό κλήσεως «Νίκη 6» το οποίο υπέστη σοβαρές ζημιές (από φίλια πυρά), αλλά κατάφερε να προσγειωθεί στον διάδρομο του αεροδρομίου Λευκωσίας. Στο αεροπλάνο αυτό υπήρξαν δυο νεκροί και 9 τραυματίες .

2) Στρατιώτης Καταδρομών Σκιαδαρέσης Νικόλαος του Χαραλάμπους από τον Χαμόλακο - Κεφαλληνίας 
Επέβαινε επί του αεροσκάφους με χαρακτηριστικό κλήσεως «Νίκη 4» . Το αεροσκάφος κατέπεσε (από φίλια πυρά) με αποτέλεσμα των θάνατο 4 μελών του Πληρώματος και 27 Καταδρομέων.

                                             
               
                                                              (Μνημείο Πεσόντων Καταδρομέων 1942-1974 στο λόφο Καβουρίου Βουλιαγμένης)