Η αργυρή Λάρνακα της κοιμήσεως του Αγίου Γερασίμου στο καθολικό του μοναστηριού.(Φωτο διαδικτύου)
Σύμφωνα με την εκκλησιαστική τάξη και παράδοση οι μεγάλες γιορτές της χριστιανοσύνης με πρότυπο τις εβραϊκές γιορτές έχουν προεόρτια, εόρτια, μεθεόρτια και διαρκούν οκτώ ημέρες.
Τ’ Αντιμήρι ή Αντιμίρι,( παλιότερα στην σελίδα αυτή με ανάρτηση αναγνώστριας, έχει προταθεί η γραφή της λέξης με –οι-από το αρχαίο <αντίμοιρος>= αυτός πού παίρνει ίση μερίδα- απόδοση- γιορτασμού με την ημέρα της γιορτής), δηλαδή η απόδοση της γιορτής & τα εννιάμερα της Παναγίας, ανήκουν στα μεθεόρτια και εξακολουθούν να έχουν τον γιορταστικό χαρακτήρα ενώ για κάποιους μελετητές συμπεριλαμβάνει και το πανηγύρι.
Στην Κεφαλονιά στις 23 Αυγούστου γίνονται τα πρετσεσιά/λιτανείες με :
i) την αργυρή όρθια λάρνακα που φέρει το Σκήνωμα του Αγίου Γερασίμου. Από το καθολικό-μικρό ναό- του Μοναστηριού του Αγίου Γερασίμου, η λάρνακα θα μεταφερθεί μέσα από την κούρτη του μοναστηριού στην νέα μεγάλη εκκλησία όπου θα τελεστεί Αρχιερατική Θεία Λειτουργία. Μετά το πέρας της Λειτουργίας, ό Άγιος «σηκώνεται» και η Λιτανεία πηγαίνει στ’ αλώνια όπου γίνεται δέηση υπέρ ευφορίας των καρπών της γης και καιρόν ειρηνικόν. Μετά,η λιτανεία κατευθύνεται προς το Καθολικό του μοναστηριού και στην είσοδό του αναπέμπεται μικρά Δέηση για την ανάπαυση των κτητόρων και των γονέων του Αγίου. Στη συνέχεια, μέσα στο ναό το Σκήνωμα του Αγίου τοποθετείται στην μεγάλη αργυρή Λάρνακα της κοιμήσεως όπου και το Θαφτικό/Τάφος του Αγίου.
ii) τους ινταγιάτους/ξυλόγλυπτους Θρόνους που φέρουν τα ξακουστά κονίσματα «τση Κυράς τση Παναγίας».
iii) τις πορταντίνες, που είναι φορητές μικρές θήκες με κορνίζα ιντάγια/σκαλιστή και φέρουν κονίσματα τση Παναγίας ή Αγίων. Έχουν δύο φορητούς πλευρικούς βραχίονες για την περιφορά και είναι επίθετες στους θρόνους.
Αυτές λοιπόν οι λιτανείες/πρετσεσιά αποκαλούνται με τον όρο τ’ Αντιμήρι ή Αντιμίρι που προφέρεται χωρίς προερρίνωση, όπως το λατινικό d αντί ντ, δηλ. Αdιμήρι.
Η λέξη πρετσεσιό λέγεται επίσης και με σκωπτική ή ειρωνική έννοια όταν κάποιος δαπανά πολύ χρόνο σε εναλλασσόμενες βίζιτες/επισκέψεις.
Η μέχρι τώρα αρχειακή έρευνα φανερώνει ότι η λέξη αdιμήρι συναντάται στην Κεφαλονιά τουλάχιστον από τον 18ο αιώνα.
Στη Κεφαλονιά ξακουστά πρετσεσιά για του Αdιμήρι είναι του Αγίου Γερασίμου βέβαια , στο Γιαλό της Σάμου η εικόνα της Παναγίας Λουτριώτισσας, στην Λακήθρα της Παναγίας Γαρδελιώτισσας, στα Δεμουτσαντάτα της Παναγίας Στεφάνας με τον ανθισμένο κρίνο, η Παναγία στο Τραπεζάκι, η Αγία Ελεούσα μετά τα Περατάτα κ.α
Είναι αυτονόητο ότι η Εκκλησία, δια των Μητροπόλεων, επιτελεί πνευματικό, κοινωνικό, ανθρωπιστικό έργο, διαφυλάσσει δια μέσου των αιώνων την εκκλησιαστική τάξη και προφορική και γραπτή παράδοση. Σέβεται και διαφυλάσσει τις μακραίωνες συνήθειες και παραδόσεις που είναι άρρηκτα δεμένες με τους ντόπιους και ακόμα περισσότερο, όταν οι παραδόσεις αυτές συνδέονται με οποιοδήποτε τρόπο με την λατρεία.
Είδαμε και φέτος σε εκκλησιαστικές ανακοινώσεις για την 23 Αυγούστου να είναι γραμμένη μόνο η φράση «Απόδοσις εορτής…» και όχι, τουλάχιστον παράλληλα, η λέξη τ’ Αντιμήρι που γνωρίζει, κατανοεί και μιλάει στην ψυχή του κάθε Κεφαλονίτη! Ελπίζουμε και ευχόμαστε την επόμενη χρονιά να το ιδούμε κατά πως πρέπει, δεν δικαιολογείται πλέον ελαφρυντικό!
Ενδεικτικές πηγές
-Τσιτσέλη Α.Ηλία, Γλωσσάριο Κεφαλληνίας, Βιβλιοχαρτοπωλείο
Διονυσίου Νότη Καραβία,Αθήνα, MCMXCVI σ.163
-Πανταζάτος Ι.Διονύσης,Για να μη σβύσει η παλιά Κεφαλονίτικη και
Θιακιά ντοπολαλιά ,χ.τ.ε, 2000 ,σ.29
-Μεσολωράς Δ.Ι ,τ’Αντιμήρι, στο περιοδικό Η Κεφαλονίτικη Πρόοδος,
Τεύχος 3,Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2012,σσ 27-30
-Μεσολωράς Δ.Ι ,τ’Αντιμήρι, στο περιοδικό Η Κεφαλονίτικη Πρόοδος,
Τεύχος 4,Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2012,σσ 44-46
-Σελίδα στο facebook Ionian center ανάρτηση στις 22 Αυγούστου 2014
Τάκης Τόκκας
Σάμος Κεφαλονιάς, η μοναδική εικόνα της Παναγίας Λουτριώτισσας.
Καθολικό Μοναστηριού Αγίου Ανδρέα Κεφαλονιάς,Παναγία η Κοκκιλιώτισσα, σε πρώτο πλάνο η πορταντίνα και σε δεύτερο ο Θρόνος .(φωτο διαδικτύου)
Ληξούρι,Παναγία η Κεχρωνιώτισσα.(φωτό Ευτυχίας Χαρτουλιάρη)
Πάστρα Κεφαλονιάς,η Παναγία η Γραβαλιώτισσα με τ κρίνα. (φωτο Ευτυχίας Χαρουλιάρη)
