Παρασκευή 19 Ιανουαρίου 2018

Τζάνις Τζόπλιν: Ένα μικρό κομμάτι της καρδιάς της

Επηρεάστηκε έντονα από τη τζαζ και τη μπλουζ μουσική, ενώ ως την αποφοίτηση της από το λύκειο είχε εδραιώσει τη φήμη της ως ένα αθυρόστομο κορίτσι που της άρεσε να πίνει στα μπαρ και να δημιουργεί έξαλλες σκηνές. Σε αντίθεση με τον κρυστάλλινο ήχο άλλων φολκ τραγουδιστριών της εποχής, όπως η Τζοάν Μπαέζ και η Τζούντυ Κόλλινς, η Τζόπλιν διακρίθηκε από νωρίς για το γρέζι στη φωνή της.

Η Τζάνις Λυν Τζόπλιν θα γιόρταζε σήμερα τα 75α γενέθλια της. Τα παιδικά της χρόνια στο Πορτ Άρθουρ του Τέξας, μιας πόλης που ζει από την πετρελαιοβιομηχανία, σημαδεύτηκαν από δυσκολίες. Έτσι από νεαρή ηλικία προσπάθησε να ξεφύγει από τα ασφυκτικά όρια της μικρής κοινότητας. Είχε δυο μικρότερα αδέρφια, τη Λώρα και τον Πώλ, ενώ το ταλέντο της στη μουσική φάνηκε από νωρίς, σε παραστάσεις αλλά και στην εκκλησιαστική χορωδία στην οποία συμμετείχε ως παιδί.
Η Τζόπλιν ήταν αρχικά καλή μαθήτρια κι αρκετά δημοφιλής, μέχρι που στην εφηβεία της πήρε κάποια κιλά κι εμφάνισε έντονο πρόβλημα ακμής. Άρχισε να προκαλεί τα συντηρητικά ήθη του περιγύρου της φορώντας αντρικά ρούχα ή κοντές φούστες. Τα πειραχτικά παρατσούλια όπως “γουρούνι” άρχισαν να βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. Σταδιακά άρχισε να κάνει παρέα με αγόρια που ενδιαφέρονταν για τη μουσική και την μπητ ποίηση και λογοτεχνία. Εκείνα τα χρόνια επηρεάστηκε έντονα από τη τζαζ και τη μπλουζ μουσική, ενώ ως την αποφοίτηση της από το λύκειο είχε εδραιώσει τη φήμη της ως ένα αθυρόστομο κορίτσι που της άρεσε να πίνει στα μπαρ και να δημιουργεί έξαλλες σκηνές.
Μετά το σχολείο, γράφτηκε στο Κολλέγιο Λαμάρ, το οποίο εγκατέλειψε πολύ γρήγορα, ενώ έπειτα παρακολούθησε σεμινάρια για γραμματείς στο Κολλέγιο του Πόρτ Άρθουρ, πριν μετακομίσει στο Λος Άντζελες το 1961. Το 1962 άρχισε να σπουδάζει τέχνη στο πανεπιστήμιο του Τέξας στην πόλη Ώστιν και ξεκίνησε τις ζωντανές εμφανίσεις με το συγκρότημα Waller Creek Boys. Σε αντίθεση με τον κρυστάλλινο ήχο άλλων φολκ τραγουδιστριών της εποχής, όπως η Τζοάν Μπαέζ και η Τζούντυ Κόλλινς, η Τζόπλιν διακρίθηκε από νωρίς για το γρέζι στη φωνή της.
Η Τζόπλιν με τους Big Brother and the Holding Company στο Woodacre της Καλιφόρνιας
Το 1963 εγκατέλειψε και πάλι τις σπουδές της και προσπάθησε μάταια ως το 1965 που επέστρεψε στο πατρικό της να προωθήσει τη μουσική της καριέρα στο Σαν Φραντσίσκο και τη Νέα Υόρκη, μεταξύ άλλων και λόγω των εξαρτήσεων από αλκοόλ και ουσίες που από μικρή ηλικία την είχαν παγιδεύσει. Αποφασίζοντας σύντομα πως δε μπορούσε να ζήσει μακριά από τη σκηνή και τις κακές συνήθειες και το Μάη του 1966 έγινε μέλος του συγκροτήματος Big Brother and the Holding Company στο Σαν Φραντσίσκο. Η μεγάλη επιτυχία ήρθε με την εμφάνισή τους στο ιστορικό ποπ φεστιβάλ του Monterey του 1967, ιδίως με τη διασκευή του τραγουδιού “Ball and chain”. Ο πρόεδρος της δισκογραφικής Κολούμπια, ακούγοντας τη Τζόπλιν στο φεστιβάλ, αποφασίζει να προτείνει συμβόλαιο στο συγκρότημα, και το πρώτο τους άλμπουμ στην εταιρεία “Cheap Thrills” (1968) γίνεται χρυσό, περιέχοντας επιτυχίες όπως το “Piece of my heart” και μια πολύ διάσημη πια εκτέλεση του κλασικού “Summertime”. Η επιτυχία του δίσκου επιδείνωσε τις ήδη ταραγμένες σχέσεις της με τα υπόλοιπα μέλη του συγκροτήματος, καθώς ένιωθε παραγκωνισμένη μέσα σε αυτό. Μετά τη θρυλική της εμφάνιση στο φεστιβάλ του Γούντστοκ τον Αύγουστο του 1969, κυκλοφόρησε το πρώτο της σόλο άλμπουμ “I Got dem Ol’Kozmic Blues Again Mama!” , το οποίο ωστόσο δεν ενθουσίασε τους κριτικούς, ενώ δέχτηκε και προσωπικές επιθέσεις από μερίδα του τύπου. Στην τελευταία συνέντευξή της στον Χάουαρντ Σμιθ, τέσσερις μέρες πριν το θάνατό της αναφέρθηκε στις δυσκολίες εκείνης της περιόδου: “Ήταν πολύ σημαντικό για μένα ξέρεις, αν ο κόσμος θα με αποδεχόταν ή όχι”. Την ίδια περίοδο ο αλκοολισμός και η εξάρτησή της από την ηρωίνη χειροτέρευαν, επηρεάζοντας τις εμφανίσεις της, κατόρθωσε ωστόσο να προχωρήσει στην ηχογράφηση ενός ακόμα άλμπουμ, πριν βρεθεί νεκρή από υπερβολική δόση στις 4 Οκτώβρη 1970 σε ένα ξενοδοχείο του Χόλυγουντ. Το κύκνειο άσμα της “Pearl”, που ολοκληρώθηκε από τον παραγωγό και πρώην σύντροφό της Κρις Κριστόφερσον, κυκλοφόρησε το 1971, με το τραγούδι “Me and my Bobby McGee” να αγγίζει την κορυφή των τσαρτ. Η φήμη της συνέχισε να εξαπλώνεται μετά το θάνατό της, και το 1995 εντάχθηκε στο Rock and roll Hall of Fame, ενώ έλαβε και Γκράμυ για το σύνολο της προσφοράς της το 2005. Αμέτρητα ντοκυμανταίρ και βιβλία έχουν κυκλοφορήσει για τη ζωή τους, ανάμεσα στα οποία και το “Με αγάπη, Τζάνις” , με συγγραφέα την αδελφή της Λώρα (1992), που διασκευάστηκε θεατρικά, και το ντοκυμανταίρ Little Girl Blue της Έιμυ Μπέργκ (2015).
Η εκτέλεση του Ball and Chain στο φεστιβάλ του Monterey, μια από τις πρώτες επιτυχίες της άσημης τότε Τζόπλιν