ΤΟ ΑΥΘΕΝΤΙΚΟ ΤΑΛΕΝΤΟ ΤΟΥ ΚΩΜΙΚΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΒΕΓΓΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΥΣΤΙΚΟ «ΒΙΤΡΙΟΛΙΚΟ» ΧΙΟΥΜΟΡ ΤΟΥ ΔΟΓΜΑΤΙΣΜΟΥ: ΔΥΟ ΠΟΛΟΙ ΑΝΤΙΘΕΤΟΙ

Από την εκπομπή της Σοφίας Αράβου «ΥΓΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΟΛΑ» 3/5/2011, στονCOSMOS 965, Tρίτη 3-4μμ. ραδιοσταθμό

Ήταν σύμπτωση; ήταν «ευτυχής» συγκυρία μέσα στην οδύνη της απώλειας του αξιαγάπητου Έλληνα κωμικού, Θανάση Βέγγου; ήταν τυχαίο που συνέπεσε «να φύγει» ο Θανάσης της απεικόνισης του αεικίνητου ανθρώπινου κλαυσίγελου, την ημέρα που διάλεξα να αναφερθώ στην εκπομπή μου για τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα; Σε όλον αυτό το συρφετό που οδηγεί στις κοινωνικές διακρίσεις, στους διάφορους ρατσισμούς, που καλλιεργούμε και υιοθετούμε οι άνθρωποι, χωρίς να γνωρίζουμε ότι κυριολεκτικά δίνουμε διέξοδο στις δικές μας ματαιώσεις και αδυναμίες, στις δικές μας μειονεξίες, στους σιγοβράζοντες θυμούς μας¹.

Εκείνος ήταν αυθεντικός στο γέλιο και στο κλάμα του. Οι «άλλοι» πουλάνε αστεϊσμούς, ενώ ουσιαστικά εκτοξεύουν το «βιτριολικό χιούμορ» τους, που χαρακτηρίζει τον αυταρχισμό και τον δογματισμό, τον ίδιο το φασισμό, που στοχεύει κυνικά να μειώσει και να συρρικνώσει τους ανθρώπους. Το γέλιο είναι όπλο. Όπλο χαράς και ευεξίας όταν βγαίνει από καρδιάς². Όπλο - ρομφαία που διεμβολίζει το ανθρώπινο συναίσθημα και δημιουργεί ανασταλτικούς φραγμούς, σε όσους δεν έχουν ασπίδες να το εξοστρακίσουν. Είναι όπλο και φόβος παράλληλα, για όσους το χρησιμοποιούν καυστικά. Το εκτοξεύουν και τρέχουν να προφυλαχτούν πίσω από μεγαλόσχημες παγιωμένες εξουσίες, που δίνουν «πλάτες» στους θρασύδειλους. Ποιες είναι οι παγιωμένες εξουσίες; Οι γνωστές και μη εξαιρετέες: κλειστές κοινωνίες αφενός, συντηρητικοί χώροι αφετέρου.

Εκείνος, ο Θανάσης Βέγγος της ψυχής μας, ήταν Αριστερός διακριτικός και αθέατος. Στο χώρο της ΕΔΑ αρχικά, θλιβερός επισκέπτης στη Μακρόνησο, μεταφορέας παιδιών από τις νύχτες του «τότε» Πολυτεχνείου, άγνωστη πλευρά του για όλους μας. Ήταν αγνός, υπερκινητικός, πραγματικά αστείος. Δεν ήθελε κανένα να συμμορφώσει, μόνο να διασκεδάσει, να διακωμωδήσει την ανέχεια με πρωταγωνιστή τον ίδιο τον εαυτό του.

Ο φασισμός στοχεύει στους «θυμούς» μας. Δεν τους απαλύνει, μας τους τονίζει και αν δεν συμμορφωθούμε, να θυμώσουμε δηλαδή πιο πολύ, τότε-προτελευταίο όπλο- μας γελοιοποιεί. Αν και τότε δεν συμμορφωθούμε, να σωπάσουμε δηλαδή, αποκαλύπτει το προσωπείο της συγκαλυμμένης Βίας.

Γι αυτό γέλαγες Θανάση, συνειδητά ή ασυνείδητα, για να μην κλάψεις με όλους εμάς τους ανεξέλικτους, που ψάχνουμε να εξουσιάσουμε ή να εξουσιαστούμε. Που ψάχνουμε να χειραγωγήσουμε ή να χειραγωγηθούμε. Που ψάχνουμε με λάθος τρόπο να σωθούμε. Είναι μεγάλη αυτάρκεια η αυτο-διακωμώδηση, λέγεται Ελευθερία.

Στο καλό και ευχαριστούμε!

Σοφία Αράβου-Παπαδάτου

Δρ Κοινωνικής Ψυχολογίας

Οδοντίατρος, MSc

1. Κοκκινάκη, Φ. (2005) Κοινωνική Ψυχολογία. Αθήνα: Τυπωθήτω
2. Σαββάκη Ε. (1997) Οι Παράλληλοι Εαυτοί μας. Συνείδηση μέσω του Ομιλούντος Εαυτού. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης