Από την εκπομπή της Σοφίας Αράβου-Παπαδάτου «Υγεία είναι Όλα» Τρίτη 31-5-2011 στο COSMOS 9.65
Η παρακολούθηση και η συμμετοχή στο 13ου Συνέδριο της Ελληνικής Ψυχολογικής Εταιρείας , με εστίαση κυρίως στην έρευνα της Πολιτικής Κοινωνικής Ψυχολογίας, μου έδωσε πολύτιμες γνώσεις, που κάθε ενεργός πολίτης είναι καλό να γνωρίζει.
Ένα πλήθος ερευνών αναφερόταν στην οικονομική κρίση που βιώνουμε στην Ελλάδα, αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αναδύθηκαν συμπεράσματα που προκύπτουν με διερεύνηση σε Έλληνες πολίτες, που τεκμηριώνουν τι χρειαζόμαστε και τι προτείνουμε για τη χώρα μας σε διάφορους τομείς.
Ένα πρώτο γενικό συμπέρασμα είναι η κάθετη αύξηση του άγχους του πληθυσμού. Βρισκόμαστε σε περίοδο Εθνικής Θλίψης. Ένα δεύτερο σημείο είναι η διαθεματική και διεπιστημονική σύνθεση των ερευνών. Φαίνεται ότι τα «οχυρά» των ακαδημαϊκών στεγανών έχουν παραχωρήσει τη θέση τους σε συνεργασίες γνωστικών αντικειμένων, που τόσο έχει ανάγκη η σύγχρονη μορφή των κοινωνιών. Το συναίσθημα εμπλέκεται σε πολλές κοινωνικές έρευνες και αυτό παραπέμπει σε ολιστικότερες αντιμετωπίσεις, σε ανθρωπιστική διήθηση του άκρατου ορθολογισμού που υιοθέτησαν οι λογιστικές διακυβερνήσεις με απόλυτο γνώμονα το κέρδος.
Τα τεκμηριωμένα συμπεράσματα, όπως προαναφέρθηκε, είναι σταχυολογήσεις πολιτικής έρευνας.
Η ελάττωση του διομαδικού άγχους, του άγχους δηλαδή που αναπτύσσεται μεταξύ ομάδων που δεν γνωρίζονται καλά μεταξύ τους (π.χ. ντόπιοι-μετανάστες), μπορεί να ελαττώσει τον διακριτικό ρατσισμό και την ξενοφοβία. Η επαφή, η προσέγγιση, η γνώση του «άλλου» οδηγεί σε καλλίτερες σχέσεις την πολυπολιτισμική μας κοινωνία.
Τα αυτόνομα άτομα και με αυτοεκτίμηση, αναπτύσσουν καλλίτερες συνεργασίες και είναι περιζήτητα στους εργασιακούς χώρους. Δεν καταπιέζουν τον περίγυρό τους και διαθέτουν ανθρωπισμό. Αντίθετα, τα άτομα που έχουν ελεγχόμενο προσανατολισμό, με τη σειρά τους ελέγχουν τον περίγυρό τους, καταπιέζουν τους συνεργάτες και υφισταμένους τους και είναι πιο υλιστικά και στραμμένα στο κέρδος και τον οπορτουνισμό.
Η διαπραγμάτευση, μία έννοια τόσο απαραίτητη στις μέρες που διανύουμε, απαιτείται να είναι εμπλουτισμένη με την Αλήθεια και την Εντιμότητα κατά τα Αριστοτελικά πρότυπα του λόγου και της επικοινωνίας, με επιχειρήματα και παραδείγματα. Μόνο έτσι μπορούμε να τοποθετήσουμε αξιώσεις στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων.
Σε τι κοινωνία ζούμε στην Ελλάδα. Κυριαρχεί έντονα η έννοια του ρίσκου και της διακινδύνευσης. Σε μεσαία και μέτρια επίπεδα εμφανίζεται η έννοια της αλληλεγγύης, ενώ κορυφαία τοποθετείται η ειρηνική συνύπαρξη. Αυτό μπορεί να ερμηνεύσει την κινητοποίηση των «αγανακτισμένων» πολιτών στις πλατείες. Οι Έλληνες δεν θέλουν παράπλευρες απώλειες ούτε αιματηρές ανθρωποθυσίες, ζητούν αξιοπρεπή και ειρηνική επιβίωση με ποιότητα ζωής. Ο υψηλός κίνδυνος οικονομικής επιβίωσης στρέφει τους Έλληνες ενάντια στο σύστημα και σε ενίσχυση των χώρων της Αριστεράς. Αντίθετα, οι Έλληνες με μικρό κίνδυνο οικονομικής επιβίωσης, στηρίζουν το σύστημα και τοποθετούνται πολιτικά στο Κέντρο και Δεξιά.
Οι Έλληνες στο κέντρο της οικονομικής κρίσης. Μέσα από την έρευνα στην περίοδο της σημερινής κρίσης, ενδεικτικά και σαν τάση, εμφανίζονται τρεις μορφές κοινωνικοπολιτικών τοποθετήσεων: α) οι κυνικοί συμβιβασμένοι β) οι νομιμόφρονες παραδοσιακοί και γ) οι ελευθεριακοί με αυτοδιάθεση.
α) Οι κυνικοί συμβιβασμένοι ανέχονται τη διαφθορά, είναι με το μέρος των χωρών του αναπτυγμένου κόσμου Αμερικής και Δύσης. Μεταξύ τους, εκτός των άλλων, υπάρχει ένα περίεργο δίπολο φοιτητών- συνταξιούχων. Δεν στηρίζουν την ελευθεριότητα ως προς τη συμβίωση, τους ομοφυλόφιλους κλπ. Οι κυνικοί συμβιβασμένοι ή εκσυγχρονισμένοι, αποτελούν νέα μορφή κοινωνικής ομάδας κατά τους ερευνητές.
β) Οι νομιμόφρονες παραδοσιακοί (ηλικίες 35-45 κυρίως). Έχουν χαμηλό μορφωτικό επίπεδο και εμφανίζονται να είναι Φιλάνθρωποι. Δεν στηρίζουν την ελευθεριότητα στις επιλογές (π.χ. κίνημα διοδίων κλπ). Δεν είναι ενεργοί πολίτες. Είναι εθνοκεντρικοί, ξενόφοβοι και νομοταγείς.
γ) Οι ελευθεριακοί με αυτοδιάθεση (ηλικίες κυρίως 18-34). Είναι διεκδικητικοί, μορφωμένοι, άνεργοι ή μερικά απασχολούμενοι. Στηρίζουν την ελευθερία των επιλογών και δεν ανέχονται τη διαφθορά. Στηρίζουν τον Μεσογειακό Νότο και τις αναδυόμενες νέες οικονομίες (Κίνα, Ρωσία κλπ.).
Συγκριτικές μελέτες στην Ελλάδα πριν και μετά το ξέσπασμα της κρίσης. Υπάρχει έντονη τοποθέτηση και επιθυμία για συρρίκνωση του ρόλου του κράτους. Αυτό εκφράζεται από τους Έλληνες και περισσότερο, αν και απρόβλεπτο, από αυτούς που αυτοχαρακτηρίζονται ως Αριστεροί. Η κρίση περιορίζει το ρόλο του κράτους στη συνείδηση των πολιτών.
Η μορφή του Ηγέτη μέσα στην οικονομική κρίση . Είναι γνωστό ότι σε περιόδους κρίσης μπορεί να αναδυθεί ο χαρισματικός ηγέτης (Max Weber). Αυτός διαθέτει ενθουσιασμό, όραμα και εμπνέει τα πλήθη. Είναι διεκδικητικός, με αυτοπεποίθηση και κάνει ηρωικές πράξεις. Η περίοδος της οικονομικής κρίσης όμως δεν ευνοεί την ανάδυση του χαρισματικού ηγέτη. Ευνοούνται περισσότερο ο πραγματιστής ηγέτης και ο ηγέτης-γραφειοκράτης. Ο πρώτος έχει ικανότητα σύνθεσης και μπορεί να λειτουργήσει μέσα από αντιθετικές προτάσεις συνεργατών του. Ο ηγέτης γραφειοκράτης αντλεί δύναμη από την ύπαρξη σχεδίου που διαθέτει, καθώς και από την παρουσία ικανής ομάδας γύρω του. Σε όλες τις περιπτώσεις οι ηγέτες είναι έντονα ανταγωνιστικοί και ανεξάρτητοι, με παράλληλη υποταγή στην εξουσία.
Φιλόδοξη ταπεινοφροσύνη στην Εκπαιδευτική Ηγεσία. Πρόκειται για μία έννοια που αναδεικνύει την κοινωνική δικαιοσύνη στον εκπαιδευτικό χώρο. Ο ηγέτης με φιλόδοξη ταπεινοφροσύνη βρίσκεται σε συνεχή αναζήτηση και «θρηνούσα σιωπή». Έχει Όραμα και διαρκώς δέχεται ιδέες και σχολιασμό από τους συνεργάτες του. Αμφισβητεί συνεχώς τη φλόγα που υπάρχει μέσα του και αναζητά τη βελτίωση των συνθηκών και του έργου του. Αυτός ο ηγέτης είναι χαρισματικός, έχει προοδευτική ταυτότητα και θεμελιώνει την προσφορά του μέσα στην αυθεντία του ακαδημαϊκού λόγου.
Η προσφορά της Τέχνης. Με εικαστική απεικόνιση αναδύθηκε η κοινωνική πραγματικότητα από παιδιά και εφήβους μεταξύ σχολείων στα βόρεια προάστια της Αθήνας και σε πολυπολιτισμικά σχολεία εργατικών συνοικιών της Αθήνας. Τα παιδιά των βορείων προαστίων απεικονίζουν αντικειμενικά: αυτοκίνητα, ασφαλτοστρωμένους δρόμους, μοντέρνα κτίρια και οικολογικά μηνύματα όπως οι τρύπες του όζοντος. Κάποια δηλώνουν δυστυχισμένα. Τα παιδιά των πολυπολιτισμικών περιοχών ζωγραφίζουν με υποκειμενικότητα: σπίτια με στέγες, δέντρα, οικογένειες, φίλους και συμμαθητές. Οι κοινωνικές αναπαραστάσεις έγιναν μέσα από διακρατική έρευνα του London School of Economics και αποτέλεσε μία επιπλέον επιβεβαίωση της σύγχρονης τάσης εμπλουτισμού του ορθολογισμού με τη συναισθηματική νοημοσύνη.
Η ΤΕΧΝΗ τιμήθηκε ιδιαίτερα από τον πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών και καθηγητή της Φιλοσοφίας, Θεοδόση Πελεγρίνη, ο οποίος φιλοξένησε το συνέδριο στο κτίριο της Φιλοσοφικής Σχολής στην Πανεπιστημιόπολη της Αθήνας και έπαιξε ό ίδιος σε παράσταση δικού του θεατρικού έργου, με τίτλο «Νίτσε unleashed». Η παράσταση δόθηκε στο αμφιθέατρο εκδηλώσεων «AULA», της Φιλοσοφικής. H αναπαράσταση του φιλόσοφου που έχει δώσει την έννοια του Υπεράνθρωπου, ήταν συγκλονιστική στη σύγκρουση ανάμεσα στο Ρεαλιστικό Υλισμό και τον κόσμο των Ιδεών και του Πνεύματος. Ο πρύτανης περνώντας τη Φιλοσοφία στην Kοινωνία, δίνει παραστάσεις στην Αθήνα (αμφιθέατρο Σχολής Καλών Τεχνών κ.α), με ήρωες τους φιλοσόφους: Σοπενάουερ, Νίτσε, Κίρκεγκωρντ κ.α.
Συμπερασματικά και συνοπτικά μπορούμε να πούμε ότι αντί να κλείνουμε ΑΕΙ και ΤΕΙ ή να τα υποχρηματοδοτούμε, είναι προτιμότερο και απολύτως απαραίτητο, να στηρίζουμε την έρευνα που μπορεί να βελτιώσει το πολιτικό έργο, για παράδειγμα. Υπάρχουν τόσοι τομείς που πάσχουν από την προχειρότητα και την ατεκμηρίωτη εφαρμογή, που είναι βέβαιο ότι θα είχαν διασωθεί εάν είχε συνδεθεί η έρευνα με την πράξη. Δεν χρειάζεται ούτε ελλειμματική μιζέρια στην έρευνα, ούτε κατευθυνόμενη χειραγώγηση. Η λύση βρίσκεται στη χρηματοδότηση της έρευνας, αλλά με κοινωνικό έλεγχο και με βάση τις πραγματικές μας ανάγκες. Με αυτή την έννοια δεν θα δημιουργούσαμε στρατιές άνεργων νέων, με διακύβευμα το μέλλον, την ευτυχία και την ευημερία τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου