Ήταν κάποτε ένας στόλος από τρεχαντήρια, καραβόσκαρα, βαρκαλάδες, λίμπερτι, τσερνίκια, τράτες, γατζάο, μπότηδες, περάματα, υδραίικους βαρκαλάδες, καμωμένος από καραβομαραγκούς μερακλήδες στους ταρσανάδες της Σύρας, της Σάμου, της Σύμης, της Σκιάθου κ.ά. Σήμερα, παρ' ότι αυτά τα σκαριά δεν υπάρχουν πια, αφού αποσύρθηκαν λόγω ευρωπαϊκών επιταγών, ή άραξαν για πάντα σε κάποια ναυπηγεία ενώ από την άλλη κάποιοι μερακλήδες αγωνίζονται για τη διάσωση και διαφύλαξη των ελληνικών παραδοσιακών σκαφών και τη στήριξη των παραδοσιακών ελληνικών ναυπηγείων. Μια παρέα εκατόν πενήντα θαλασσόλυκων ίδρυσαν τον Πολιτιστικό Όμιλο «Φίλοι των Παραδοσιακών Σκαφών»
Εκ των πρωτεργατών αυτής της κίνησης ο ναυπηγός Μανόλης Ψαρρός, ο Γιάννης Καψής, ο Γιώργος Ανωμερίτης, ο Θόδωρος Κατσανέβας, ο διευθυντής του Ελληνικού Νηογνώμονα Νίκος Γιαννακόπουλος, ο πρώην γενικός γραμματέας του ΥΕΝ Νίκος Καβαλιέρος, ο διδάκτωρ Ιστορίας της Ναυπηγικής Κώστας Δαμιανίδης κ.ά. Πρωταρχικός στόχος τους, όπως υποστηρίζουν, είναι «να σταματήσει η ολέθρια πρακτική της διάλυσης παραδοσιακών αλιευτικών σκαφών που συντελείται με την υποστήριξη και επιδότηση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σύμφωνα με τις επιταγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος Αλιείας. Η διάσωση ελάχιστων απ' αυτά, ως μουσειακά σκάφη, συνήθως μάλιστα έξω από το νερό, δεν είναι αρκετή για να αναστρέψει τη μεγάλη καταστροφή που συντελείται και αλλοιώνει τον παραδοσιακό ναυτικό μας πολιτισμό.
Γιατί τα λέω αυτά. Βρισκόμενος πριν χρόνια για περιβαλλοντική δουλειά στο Μεσολόγγι στην επιστροφή ερχόμενος για Αστακό πέρασα από το ναυπηγείο του Πόλκα ενός από τους λίγους εναπομείναντες παραδοσιακούς καραβομαραγκούς της περιοχής. Μεταξύ των άλλων ξύλινων σκαφών που «ξεκουράζονταν» στη στεριά και ο ΙΘΑΚΟΣ του δικού μας του Νίκου του Τζίμα. Ο ΙΘΑΚΟΣ που απ’ ότι φαίνεται μη μπορώντας να κάνει τα καθημερινά ταξίδια του στο Γιδάκι έκανε το τελευταίο του ταξίδι στο καρνάγιο του Αστακού. Από τις πληροφορίες που έχω συλλέξει το καΐκι αυτό ναυπηγήθηκε ναυπηγήσεως και καθελκύστηκε σε ναυπηγείο του Περάματος στο Πειραιά το Μάιο του 1964, είναι φτιαγμένο από ξύλο (πεύκο και ευκάλυπτο) και η αρχική του χρήση ήταν αλιευτικό «τρεχαντήρι».
Τα χαρακτηριστικά του είναι: Μήκος (ολικό):16,14 μ, Μήκος (μεταξύ καθέτων):14,40 μ, Πλάτος (μέγιστο):5,25 μ
Κοίλο:1,90 μ, Χωρητικότητα (ολική):30,18 κοχ, Ολική :18.07 κοχ και ναυπηγός του κατά πάσα πιθανότητα ένας εκ της γενιάς του Ψαρρού.
Η οικογένεια Ψαρρού που αριθμεί τρεις γενιές ναυπηγών ήταν η πρώτη η οποία πιστοποίησε τη συστηματική καταστροφή της ελληνικής ναυτικής παράδοσης εκ μέρους της πολιτείας. «Παραδομένο στις επιλογές της Ευρωπαϊκής Άνωσης, που σωστά επιδιώκει τη μείωση του αλιευτικού δυναμικού, το ελληνικό Δημόσιο συναίνεσε και στην καταστροφή των σκαφών ενώ θα μπορούσε να μην τα καταστρέψει και απλώς να τους αλλάξει χρήση» δήλωνε πριν μερικά χρόνια μιλώντας στο «Βήμα» ο κ. Μανόλης Ψαρρός, ένας από τους λίγους εναπομείναντες ναυπηγούς παραδοσιακών ξύλινων σκαφών, με ναυπηγείο στο Πέραμα Αττικής. Απουσία οποιωνδήποτε μέτρων στήριξης της παραγωγής παραδοσιακών σκαφών από την πολιτεία, ο κ. Ψαρρός αναζητεί νέες μεθόδους κατασκευής ξύλινων σκαφών έτσι ώστε να μειώσει το κόστος τους. «Έχουμε εφαρμόσει μια νέα μέθοδο κατασκευής σκαφών που δεν παρουσιάζει τα προβλήματα των παλαιοτέρων» έλεγε τότε ο κ. Ψαρρός, εξηγώντας ότι «κατασκευάζουμε για λογαριασμό ενός Κύπριου επιχειρηματία ένα σκάφος 19 μέτρων το οποίο δεν θέλει καλαφάτισμα. Είναι κατά τι ακριβότερο από τα παραδοσιακά σκάφη αλλά προσφέρει μια ποιότητα που δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να προσφερθεί από τα πλαστικά σκάφη».
Κόντρα στη θύελλα των καιρών ο κ. Ψαρρός θα επιμείνει μέχρι και σήμερα στην κατασκευή παραδοσιακών ξύλινων σκαφών αναψυχής, όπως το «Αετός» (36 μέτρα) που απέκτησε ο εφοπλιστής κ. Λυκιαρδόπουλος, ο οποίος αρνήθηκε επίμονα να το πουλήσει σε σημαντικό πρόσωπο του εξωτερικού. Αντίστοιχο σκάφος «χτίστηκε» στο ναυπηγείο του Ψαρρού για την οικογένεια Rothschild, η οποία με τη σειρά της το πούλησε στον κ. Givenchy του διεθνούς οίκου καλλυντικών. Το συγκεκριμένο σκάφος βρίσκεται στη Νίκαια της Γαλλίας. Ο κ. Μανόλης Ψαρρός, τρίτη γενιά ναυπηγός παραδοσιακών σκαφών, λέει: «Θα βρούμε νέα μονοπάτια διατήρησης της τεράστιας ναυπηγικής μας ιστορίας, έστω και απουσία του κράτους. Το τελευταίο θα μπορούσε να δημιουργήσει σχολές, να δώσει κίνητρα ανάλογα αυτών που δίνονται στα διατηρητέα κτίρια».
Τι μας μένει λοιπόν μετά τα παραπάνω: να σώσουμε τον «ΙΘΑΚΟ» και κάθε Ίθακο που γερνάει και πάει σιγά-σιγά προς την ολική καταστροφή. Μπορούμε να δημιουργήσουμε σε ένα χώρο ανοικτό Μουσείο (ησυχαστήριο) παραδοσιακών σκαφών της Ιθάκης και όχι μόνο, είναι η ιστορία μας και ο πολιτισμός μας που χάνεται χρόνο με το χρόνο.
Ας κινητοποιηθούμε λοιπόν όλοι μας Περιφέρεια, Δήμος, Πολιτιστικοί Φορείς, Ναυτικό-Λαογραφικό Μουσείο, Σύλλογοι Αλιέων και άλλοι φορείς, είναι απαραίτητο να διατηρήσουμε τη ναυτική μας παράδοση ακόμη και στη στεριά….
Ο ΙΘΑΚΟΣ ας είναι η αρχή !!!!!
ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ ΚΑΡΑΒΙΑΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου