NEW YORK TIMES: «Διεφθαρμένη ολιγαρχία κυβερνά την Ελλάδα!»

Ένα ρεπορτάζ-σοκ για την ελληνική πραγματικότητα και τη «λίστα Λαγκάρντ» δημοσίευσαν οι «Τimes» της Νέας Υόρκης και το αναδημοσιεύουμε. Με τους άλλους άξονες του φακέλου γίνεται απόλυτα κατανοητό πόσο τεχνητά κατασκευάστηκε η οικονομική κρίση στην Ελλάδα από τις δυνάμεις του εξωτερικού και τους εντός για να βάλουν στο χέρι τον τεράστιο ορυκτό πλούτο. Διαβάστε το και θα καταλάβατε τα πάντα.
Για την Ελλάδα οι ολιγάρχες αποτελούν εμπόδιο στην ανάκαμψη 
New York Times
Των Rachel Donadio και Liz Alderman
.
Ένας δυναμικός επιχειρηματίας, ο Λαυρέντης Λαυρεντιάδης, έδειχνε να εκπροσωπεί μια πολλά υποσχόμενη νέα εποχή για την Ελλάδα. Εντυπωσίασε τον παραδοσιακά κλειστό και εσωστρεφή επιχειρηματικό κόσμο της χώρας συγκεντρώνοντας επιχειρήσεις και δημιουργώντας μια αυτοκρατορία δισεκατομμυρίων μόλις μερικά χρόνια αφότου κληρονόμησε μια μικρή οικογενειακή επιχείρηση στα 18 του. Αποζητώντας αποδοχή σε κύκλους της ελίτ, έδωσε απλόχερα σε φιλανθρωπίες και καλλιέργησε σχέσεις με τα κορυφαία πολιτικά κόμματα.

Αλλά καθώς η οικονομία της Ελλάδας κατέρρευσε σταδιακά τα τελευταία χρόνια, η τύχη του άλλαξε και προχώρησε κάνοντας καταχρήσεις από την τράπεζα που ήλεγχε, σύμφωνα με τις Αρχές. Με τις διώξεις προ των πυλών, φαινόταν πως η απότομη άνοδός του θα ακολουθούνταν από εξίσου γρήγορη πτώση. Χάρη, όμως, σε έναν νόμο που πέρασε κάτω από απόλυτη σιγή στο ελληνικό Κοινοβούλιο απέφυγε τη δίωξη, τουλάχιστον για ένα διάστημα, απλά πληρώνοντας τα χρήματα πίσω.
Τώρα, 40 ετών, τα φώτα της δημοσιότητας πέφτουν εκ νέου στον κ. Λαυρεντιάδη, ως ένα από τα ονόματα της αποκαλούμενης «λίστας Λαγκάρντ» των πάνω από 2.000 Ελλήνων που λέγεται ότι είναι κάτοχοι λογαριασμών στο υποκατάστημα Γενεύης της τράπεζας HSBC και που είναι ύποπτοι φοροδιαφυγής. Η λίστα, που δόθηκε σε Έλληνες αξιωματούχους πριν από δύο χρόνια από την Κριστίν Λαγκάρντ, την τότε υπουργό Οικονομικών της Γαλλίας και νυν επικεφαλής του ΔΝΤ, φαινόταν πως θα ρίξει φως στις σκιώδεις πρακτικές των πλουσίων.
Αντίθετα, βρέθηκε κάτω από το χαλί και τώρα δύο πρώην υπουργοί Οικονομικών και αξιωματούχοι του οικονομικού επιτελείου βρίσκονται υπό καθεστώς έρευνας για το ότι δεν ενήργησαν.
Τα οικονομικά προβλήματα της Ελλάδας αποδίδονται συχνά σε έναν διογκωμένο δημόσιο τομέα, πλουσιοπάροχο σύστημα συντάξεων και μη ανταγωνιστικές βιομηχανίες που διαθέτουν υπερπληρωμένους υπαλλήλους με εγγυήσεις μόνιμης εργασίας. Αυτό που συχνά παραβλέπεται, ωστόσο, είναι ο ρόλος που παίζει μια μικρή μερίδα πλούσιων οικογενειών, πολιτικών και ΜΜΕ –που συχνά ανήκουν στους μεγαλοεπιχειρηματίες– που απαρτίζουν τη δομή της ελληνικής εξουσίας.
Σε μία χώρα που έχει καταστραφεί από χρόνια λιτότητας και 25% ανεργία, οι μέσοι Έλληνες στρέφονται ολοένα και περισσότερο ενάντια σε μια ολιγαρχία που, λένε οι επικριτές, προεδρεύει πάνω από μια σκιώδη κλειστή οικονομία, η οποία βρίσκεται στην καρδιά πολλών από τα προβλήματα της χώρας και λειτουργεί σχεδόν με απόλυτη ατιμωρησία. Αρκετές δεκάδες ισχυρών οικογενειών ελέγχουν κρίσιμους τομείς, συμπεριλαμβανομένων του τραπεζικού, του ναυτιλιακού και του κατασκευαστικού και συνήθως βασίζονται στην πολιτική τάξη που φροντίζει για τα συμφέροντά τους, κάποιες φορές περνώντας νόμους που είναι κομμένοι και ραμμένοι στις συγκεκριμένες ανάγκες τους.
Το αποτέλεσμα, σύμφωνα με αναλυτές, είναι μια έλλειψη ανταγωνισμού που υποδαυλίζει την οικονομία επιτρέποντας σε μεγαλοεπιχειρηματίες να στήνουν καρτέλ και να συσσωρεύουν πλούτο μέσω της διαπλοκής. «Αυτό κάνει λογικό για αυτούς να αναπτύσσουν στενή, σχεδόν αιμομικτική σχέση με πολιτικούς και ΜΜΕ, που γίνεται μετά ιδιαίτερα ευπαθής στη διαφθορά» λέει ο Kevin Featherstone, καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο London School of Economics.
Πίεση για μεταρρυθμίσεις

Αυτή την εβδομάδα η οργάνωση Διεθνής Διαφάνεια, που μάχεται κατά της διαφθοράς, βαθμολόγησε την Ελλάδα ως το πιο διεφθαρμένο έθνος της Ευρώπης, πίσω από πρώην σοβιετικά κράτη όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Σλοβακία. Κάτω από την πίεση της οικονομικής κρίσης, η Ελλάδα πιέζεται από Γερμανία και διεθνείς πιστωτές να κάνει μεταρρυθμίσεις στο οικονομικό της σύστημα ως αντάλλαγμα για τα χρήματα που χρειάζεται για να αποφύγει τη χρεοκοπία.
 Αλλά το ερώτημα κατά πόσον οι πιστωτές της Ελλάδας θα καταφέρουν μια τέτοια μεταμόρφωση παραμένει. Τον τελευταίο χρόνο, παρά τις πολλές υποσχέσεις για την αύξηση της διαφάνειας, η χώρα έπεσε 14 θέσεις από την προηγούμενη έρευνα.
Ο κ. Λαυρεντιάδης αντιμετωπίζει μια σωρεία κατηγοριών που πηγάζουν από εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια δανείων που χορήγησε η τράπεζά του, Proton Bank, σε εταιρείες-κουφάρια. Μερικές φορές, σύμφωνα με τους ερευνητές, διέταζε έναν υπάλληλο να κάνει αναλήψεις των χρημάτων σε τσάντες. Αλλά με την Ελλάδα να παλεύει να ολοκληρώσει μια κρίσιμη ανακεφαλαιοποίηση και αναδόμηση των τραπεζών, η υπόθεσή του είναι εμβληματική μιας μεγαλύτερης μάχης μεταξύ των παραδοσιακά αδύναμων δομών και ανοργάνωτων μηχανισμών ελέγχου της Ελλάδας απέναντι σε αυτά τα οχυρωμένα συμφέροντα.
Πολλοί λένε ότι το σύστημα πρέπει να αλλάξει ώστε η Ελλάδα να αναδυθεί από την κρίση. «Κρατώντας το status quo, απλά θα παρατείνει την καταστροφή στην Ελλάδα» λέει ο καθ. Featherstone. Ενώ η περίπτωση του κ. Λαυρεντιάδη δείχνει ότι το status quo βρίσκεται υπό διερεύνηση, προσθέτει ότι «η επίθεση που δέχεται [η καθεστηκυία τάξη] δεν είναι αρκετά ισχυρή».
Σε μια σχεδόν δίωρη συνέντευξη, ο κ. Λαυρεντιάδης αρνήθηκε κατηγορίες παράνομων πράξεων και δήλωσε ότι κατείχε «μερικούς λογαριασμούς» στην HSBC της Γενεύης με συνολικά ποσά 65.000 δολάρια όλα από φορολογημένο νόμιμο εισόδημα. Απέφυγε, επίσης, ερωτήματα για τις πολιτικές του διασυνδέσεις και αρνήθηκε να σχολιάσει οποιαδήποτε λεπτομέρεια της συνεχιζόμενης έρευνας στην Proton Bank.
Καθισμένος στο γραφείο του συνηγόρου του τον περασμένο μήνα, χαλαρός, χαμογελαστός και ντυμένος με ένα ακριβό μπλε κοστούμι και κόκκινη-μπλε γραβάτα, ο κ. Λαυρεντιάδης δήλωσε ότι το βρίσκει περίεργο που αναφέρεται και ερευνάται σε ρεπορτάζ για τη λίστα Λαγκάρντ, όταν άλλα σημαίνοντα πρόσωπα φαίνεται πως αποφεύγουν τη διερεύνηση.
«Η ερώτησή μου είναι, “γιατί εγώ;”», δήλωσε. «Είμαι ο αποδιοπομπαίος τράγος για όλα». Στη συνέντευξη, ο κ. Λαυρεντιάδης παρουσίασε τον εαυτό του ως αουτσάιντερ και ανερχόμενο, έναν επιχειρηματία σε μια μικρή χώρα που εξουσιάζεται από παλιές οικογένειες που δεν βλέπουν με καλό μάτι τους νεοεισερχόμενους. «Δεν είμαι από τρίτη γενιά αριστοκρατικής οικογένειας» ανέφερε επανειλημμένα. 
Πράγματι, υπό μια οπτική γωνία, ο κ. Λαυρεντιάδης έπεσε εν μέρει επειδή ανέβηκε πολύ γρήγορα και μετά απέτυχε να εξασφαλίσει αρκετούς σωστούς φίλους που θα τον προστάτευαν, μια άποψη στην οποία δεν εναντιώθηκε.
«Γιατί εγώ, κάτι που είναι καθαρό, και όχι κάτι που έχει μεγαλύτερα προβλήματα;» ανέφερε. Πιεζόμενος για το ποιος μπορεί να ευθύνεται για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, χαμογέλασε αινιγματικά. «Μπορώ να σας πω χιλιάδες ονόματα» είπε «αλλά δεν είναι το στιλ μου».
H ικανότητα του κ. Λαυρεντιάδη να αντεπεξέρχεται στις δυσκολίες σμιλεύτηκε από νωρίς, όταν ανέλαβε τα ηνία της οικογενειακής επιχείρησης χημικών, Νεοχημικής, το 1990 μετά τον θάνατο του πατέρα του. Έξυπνος και χαρισματικός, χτυπημένος από ρευματοειδή αρθρίτιδα, γρήγορα επέκτεινε την επιχείρηση και μπήκε στον ελληνικό επιχειρηματικό κόσμο το 2003, όταν εισήγαγε την εταιρεία στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Το 2008, ο όμιλος Καρλάιλ, μια από τις μεγαλύτερες επενδυτικές φίρμες της Γουόλ Στριτ, πλήρωσε περισσότερα από 970 εκατομμύρια δολάρια για ποσοστό της Νεοχημικής.
Η αυτοκρατορία

Τα επόμενα τέσσερα χρόνια, ο κ. Λαυρεντιάδης έχτισε μια αυτοκρατορία που περιελάμβανε συμμετοχές σε φαρμακοβιομηχανίες, τράπεζες, μια ομάδα ποδοσφαίρου και έργα τέχνης. Αγόρασε, επίσης, ποσοστά σε έντυπα και ηλεκτρονικά ΜΜΕ, ακολουθώντας την παράδοση που θέλει τους μεγαλοεπιχειρηματίες να είναι ιδιοκτήτες σχεδόν κάθε μη κρατικής ενημερωτικής πηγής της χώρας. Αλλά η βιτρίνα άρχισε να ραγίζει μόλις χτύπησε η οικονομική κρίση. Η Καρλάιλ έχασε περισσότερα από 65 εκατομμύρια δολάρια στη Νεοχημική και κατηγόρησε τον κ. Λαυρεντιάδη ότι υπερέβαλε για την οικονομική υγεία της εταιρείας. Μια σειρά από άλλες επιχειρηματικές συμμετοχές συνέχισαν να χάνουν χρήματα με σημαντικό ρυθμό.
Τον Δεκέμβριο του 2009, τέσσερις μήνες πριν από το πακέτο διάσωσης της Ελλάδας, ο κ. Λαυρεντιάδης αγόρασε το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών της Proton Bank, που είχε αναπτυχθεί ταχύτατα μετά την απόκτηση της Omega, μιας μικρής τράπεζας το 2005. Ανάμεσα στα μέλη του ΔΣ της Omega ήταν ο κ. Λαυρεντιάδης, ο πεθερός την εποχή εκείνη του Ευάγγελου Βενιζέλου –που τώρα είναι αρχηγός του ΠΑΣΟΚ– και ένα από τα αδέλφια του Γιώργου Παπανδρέου, πρώην πρωθυπουργού.
Οι Αρχές λένε τώρα ότι από τη στιγμή που ο κ. Λαυρεντιάδης ανέλαβε την Proton, άρχισε να τη λεηλατεί για να επιδοτεί τις αποτυχημένες του επενδύσεις και ένα δίκτυο από εταιρείες-κουφάρια. Το 2010 μόνο, συνολικά 925 εκατομμύρια δολάρια –περισσότερο από 40% των δανείων της Proton– πραγματοποιήθηκαν σχεδόν χωρίς κανέναν έλεγχο στις επιχειρήσεις του ή στις εταιρείες-κουφάρια που είχε πουλήσει σε συνεργάτες του, σύμφωνα με την έκθεση της κεντρικής τράπεζας της Ελλάδας, όπως ανέφεραν τα Reuters.
Τα προβλήματά του έσκασαν στη δημόσια σκηνή στα μέσα του 2011, όταν οι Έλληνες οικονομικοί εισαγγελείς άσκησαν δίωξη για κατάχρηση 65 εκατομμυρίων δολαρίων, μετά από έρευνες για υποψίες ξεπλύματος μαύρου χρήματος.
Αρκετούς μήνες πριν, ωστόσο, οι νομοθέτες πέρασαν εν μέσω σιγής έναν νόμο που επιτρέπει σε όσους είναι ύποπτοι κακουργηματικών πράξεων να αποφύγουν τη δίωξη αν επιστρέψουν τα χρήματα που κατηγορούνται ότι έκλεψαν υπό κάποιες συνθήκες. Η ιδέα, σύμφωνα με τους νομοθέτες, ήταν να επιλύονται γρήγορα δικαστικές υποθέσεις στα περιώνυμα για την αργοπορία τους ελληνικά δικαστήρια. Ο κ. Λαυρεντιάδης γρήγορα πλήρωσε πίσω στην Proton τα 65 εκατομμύρια δολάρια και ζήτησε ασυλία.
Επέστρεψε ψίχουλα 

Μετά τον Μάρτιο, ο οικονομικός εισαγγελέας άσκησε δίωξη στον κ. Λαυρεντιάδη και σε 26 ακόμα για απάτη, κατάχρηση, σύσταση συμμορίας, ξέπλυμα μαύρου χρήματος και αθέτηση υπόσχεσης, πηγάζοντας από δάνεια που πιστεύεται ότι δόθηκαν από την Proton Bank. Τα 65 εκατομμύρια δολάρια που πληρώθηκαν από τον κ. Λαυρεντιάδη ώστε να εξασφαλίσει την ασυλία θεωρούνται από τις Αρχές μόνο μέρος των πάνω από 915 εκατομμυρίων δολαρίων «κακών δανείων» που δόθηκαν από την Proton σε εταιρείες-φαντάσματα.
Στη συνέντευξη, ο κ. Λαυρεντιάδης επιβεβαίωσε ότι επέστρεψε τα 65 εκατ. δολάρια, αλλά αρνήθηκε να πει υπό ποιες συνθήκες. Απέρριψε την έκθεση της Τραπέζης της Ελλάδος ως «μη αντικειμενική» και ανέφερε ότι οι Αρχές δεν τον έχουν ακόμα καλέσει για ανάκριση ή να αναλύσει τις κατηγορίες που τον βαραίνουν προσωπικά, πέρα από τις κατηγορίες των 27 ως ομάδα. «Έχω πίστη στην ελληνική Δικαιοσύνη» είπε.
Παρά τις κατηγορίες για απάτη εναντίον του, ο κ. Λαυρεντιάδης κέρδισε από αμφιλεγόμενες πράξεις της κυβέρνησης. Τον Ιούλιο του 2011 ο κ. Βενιζέλος, τότε υπουργός Οικονομικών, υπέγραψε την κατάθεση 130 εκατομμυρίων δολαρίων στην Proton για μία μέρα, όπως λέει για την αποφυγή μιας καταστροφικής κατάρρευσης. Η πράξη εγκρίθηκε από την ΤτΕ, αλλά πήγε κόντρα σε απόφαση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που έκρινε ότι ήταν παράνομη. Τα 130 εκατομμύρια, συν τόκους, επιστράφηκαν στην κυβέρνηση, απάντησε γραπτώς ο κ. Βενιζέλος σε μια λίστα ερωτήσεων.
«Ήταν απολύτως απαραίτητο να διατηρήσουμε την Proton –όχι τον Λαυρεντιάδη– ώστε να διασώσουμε καταθέσεις του κοινού και του κράτους» προσέθεσε ο κ. Βενιζέλος, που παραιτήθηκε από ΥΠΟΙΚ τον Μάρτιο. Ένα μήνα αφότου έγινε η μεταφορά των 130 εκατ. δολαρίων, ο κ. Βενιζέλος συμμετείχε ως συντάκτης ενός νόμου που δίνει στον υπουργό Οικονομικών την απόλυτη δύναμη να διασώζει τράπεζες με κρατικό χρήμα, ανεξαρτήτως των προτάσεων άλλων κρατικών φορέων.
Ο κ. Βενιζέλος είπε ότι ο νόμος ήταν απαραίτητος γιατί «η Ελλάδα δεν είχε καθαρό νομοθετικό πλαίσιο που θα μπορούσε να της επιτρέψει να διαχειριστεί κρατικές καταθέσεις σε περιόδους κρίσης». Αλλά νομικοί κύκλοι υποστηρίζουν ότι είναι μέρος ενός μεγαλύτερου σχεδίου στην Ελλάδα, όπου πράξεις ισχυρών παραγόντων καλύπτονται με νέες νομοθετικές πράξεις που εξαλείφουν κάθε ερώτημα παρανομίας.
Ο κ. Λαυρεντιάδης αρνήθηκε να σχολιάσει τους δεσμούς του με τον κ. Βενιζέλο πέρα από το να δηλώσει ότι «ποτέ δεν ζήτησα χάρη».
Τον Οκτώβριο του 2011, η Proton κρατικοποιήθηκε. «Σοκαρίστηκα» είπε ο κ. Λαυρεντιάδης, προσθέτοντας ότι δεν πίστευε ότι η οικονομική κατάσταση της τράπεζας δικαιολογούσε την κίνηση. Τον Μάρτιο αμφισβήτησε την απόφαση στον Άρειο Πάγο και πλέον αναμένει την απόφασή του.
Ερωτηθείς αν η υπόθεση της Proton ήταν ίδιον ενός ελεγκτικού μηχανισμού που λειτουργεί ή ενός που δεν λειτουργεί, ο κ. Λαυρεντιάδης χαμογέλασε. «Είναι μια ελεγχόμενη αγορά χωρίς κανόνες» είπε για την Ελλάδα. «Μπορείς να την ερμηνεύσεις προς το συμφέρον σου».