Κυριακή 12 Μαρτίου 2017

«Η Γυναίκα μετά τη Σύνταξη. Τρίτη Ηλικία (;)» Ομιλία της Σοφίας Αράβου-Παπαδάτου στην Εκδήλωση της Πολιτιστικής Εστίας Κεφαλονιάς «Για τη Γυναίκα»



Η Σύνταξη είναι Ανασύνταξη
Αρχίζοντας την ομιλία, προκειμένου να προετοιμασθεί (a priori) το ακροατήριο και οι αυριανοί αναγνώστες, καταθέτω την άποψή μου ότι η Σύνταξη, η απελευθέρωση δηλαδή από πολλά χρόνια εργασίας, μπορεί απλά να είναι Ανασύνταξη δυνάμεων και νέων προοπτικών. Με αυτόν τον τρόπο δηλώνω εξ αρχής τον πυρήνα αυτής της παρουσίασης, για να μη χαθεί κανείς στις λεπτομέρειες που θα ακολουθήσουν.

Διλήμματα και έντιμη ομολογία
Ο προβληματισμός για το σκελετό της ομιλίας δημιούργησε προσωπικά Διλήμματα. Να μιλήσει κανείς για την ατομική πορεία ζωής ή να δοθούν κοινωνιοψυχολογικές ερμηνείες; Να αναφερθεί στο ιστορικό παρελθόν ή στο παρόν; Να κατατεθεί θετική σκέψη ότι, όταν υπάρχει σωματική και πνευματική Υγεία, όλα μπορούν να γίνουν; Να αναπτυχθούν τα αρνητικά στη ζωή των γυναικών,  προ των πυλών της Τρίτης Ηλίας και μετά; Εδώ υπάγονται όλα και καθένα αποτελεί μια μεγάλη ενότητα: εργασιακά, ασφαλιστικό, απουσία κοινωνικού κράτους, δημογραφικό «πρόβλημα» μακροβιότητας, ανθρώπινα δικαιώματα, έμφυλη βία κ.α
Η μήπως να λεχθούν όλα, συνθετικά, αλλά πώς, σε χρόνο 5-7 λεπτών; Στην Πολιτιστική Εστία Κεφαλονιάς, έχουμε αποφασίσει να μη χανόμαστε σε μεγάλες λεκτικές αναλύσεις, που κούρασαν και κουράζουν τους ανθρώπους. Η σχέση μας με το κοινό είναι πολύπλευρη και διαδραστική.
Δεύτερο δίλημμα, η προσωπική πεποίθηση και στάση ζωής ότι η γυναίκα δεν μειονεκτεί έναντι των ανδρών. Από την άλλη μεριά, ο φεμινισμός που καταργεί τη θηλυκότητα και ταυτίζει την ισότητα με την ομοιότητα-ανομοιότητα ανδρών-γυναικών, δεν υιοθετήθηκε ποτέ από τη γράφουσα.
Η λύση της «Τραγωδίας»
Η σκέψη και η ανάμνηση μιας κινηματογραφικής ταινίας του 2014, έδωσε τη λύση.  Προσαρμογή της ομιλίας στη μέθοδο του βραβευμένου Σουηδού σκηνοθέτη Ρόι Άντερσον, στην  ταινία του «Ένα Περιστέρι έκατσε σε ένα κλαδί, συλλογιζόμενο την ύπαρξή του», από την Τριλογία του για τον Άνθρωπο. Ομολογεί την έμπνευσή του από την επική αφήγηση της Οδύσσειας, την απεικόνιση πουλιών (ματιά από ψηλά και με μεγάλο εύρος) σε Φλαμανδό ζωγράφο της Αναγέννησης (Πήτερ Μπρέγκελ 1526-1569), ενώ τέλος, εμπνέεται από το Σουρεαλισμό.
Δύο πλανόδιοι πωλητές παιχνιδιών στο έργο του Ρόι Άντερσον, ήταν ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στα μονόπρακτα του, για το θάνατο, το γάμο, τον έρωτα, τον πόλεμο, τα στερεότυπα, τη βία, την υποκατάσταση του κοινωνικού κράτους από τη γυναίκα, την ομοφυλοφιλία, την ανδρική κυριαρχία, την εργασιακή εκμετάλλευση, τη σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία κ.α. Ανακούφιση σε κάποια μονόπρακτα, αλλά και τελική του εικόνα,  ο Έρωτας.
Έγινα λοιπόν κι εγώ «περιπλανώμενος μικροπωλητής», ανάμεσα σε  ατομικά και συλλογικά βιώματα. Ανάμεσα σε επιγραμματικά αποστάγματα, ζωής, εκπαίδευσης, μητρότητας, επιστήμης, τέχνης, φιλοσοφίας, θεωρητικής ψυχανάλυσης και πολιτικής.
Επιγραμματικά  Αποστάγματα
Ιατρική. Σεβασμός στο βιολογικό ρολόι των γυναικών, για έγκαιρη μητρότητα και δημιουργία οικογένειας.
Παιδεία. Διεπιστημονική εκπαίδευση, για να έχουμε ανθρώπους καλλιεργημένους και όχι απλά τεχνοκρατικά μορφωμένους-ειδικευμένους
Δια βίου μάθηση. Ποτέ δεν είναι αργά για τη γνώση
Κοινωνική Ψυχολογία. Κατάργηση κοινωνικών διακρίσεων και Στερεότυπων. Η γυναίκα στην Τρίτη ηλικία, διπλή μειονότητα, φύλου και ηλικίας. Ανδροκατούμενη και Πατριαρχική κοινωνία. Κοινωνική αλλαγή με κατάργηση κατηγοριοποιήσεων. Μόνη κατηγορία ο «Άνθρωπος».
Φιλοσοφία. Γνώση των τεσσάρων αναβαθμών του Έρωτα, που οδηγούν σε χειραφέτηση (1ος 2ος 3ος αναβαθμός) ή στην ανάδυση του πολιτικού όντος και του χαρισματικού ηγέτη (4ος αναβαθμός).
Πολιτική Πρόταση.  Ισότιμη αντιπροσώπευση 50% Ανδρών-Γυναικών, σε θέσεις λήψεις αποφάσεων, χωρίς διαγκωνισμούς στην ιεραρχία. Η γαλλική Parité, διατυπωμένη από την καθηγήτρια Φιλοσοφίας στην Aνωτάτη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του Παρισιού Sylviane Agacinski, σύζυγος του Σοσιαλιστή πρωθυπουργού της Γαλλίας Λιονέλ Ζοσπέν (1997-2002). Ίσως να αποτελέσει την επανεκκίνηση της Ευρωπαϊκής Ιδέας, που χάθηκε στις διαδρομές του Κέρδους.
Λακανική Ψυχανάλυση. Δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες. Η διαχωριστική γραμμή βρίσκεται ανάμεσα σε αυτούς που περιέχουν το Λόγο και στους άλλους της Ζωώδους Αρμονίας. Η Γυναίκα-Φιλοσοφική Αλήθεια.
Παιδεία ξανά και ξανά: Το τελευταίο, «θεραπεύεται» με τη Διεπιστημονικότητα και την Τέχνη που πρέπει να εμπλουτίσουν την Εκπαίδευση.

Επίλογος
Ο Σουηδός σκηνοθέτης Ρόι Άντερσον τάσσεται με το μέρος της Ζωής και κλείνει την ταινία του με ένα αγκαλιασμένο ζευγάρι στην αμμουδιά.
Ως Ελληνίδα, του Ιατρικού χώρου, της Ψυχολογίας της Τέχνης, της Λογοτεχνίας και της Πολιτικής,  θα κλείσω με τη «Γαλάτεια των Σφαιρών» του Σαλβαδόρ Νταλί, εμπνευσμένη από το μύθο της Γαλάτειας και του Πυγμαλίωνα. Εκείνος εμφύσησε πνοή Ζωής στο άγαλμά του, γοητευμένος από το Κάλλος του δημιουργήματός του.