Κυριακή 18 Φεβρουαρίου 2018

Απόκριες πριν από 115 χρόνια

Χρονογράφημα του Κώστα Βάρναλη που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Προοδευτικός Φιλελεύθερος την 1η Μαρτίου 1952, τελευταίο αποκριάτικο Σάββατο, στο οποίο ο ποιητής θυμάται την Αποκριά του 1903.

"ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΠΕΝΗΝΤΑ (Προοδευτικός Φιλελεύθερος, 1.3.1952)
Αποκριές του 1903! Πρωθυ­πουργός o υπερπελοποννήσιος Θ. Δηλιγιάννης, πρόεδρος τής Βουλής Δ. Ράλλης, μακεδονικόν ζήτημα, στρατιωτικόν ζήτημα, σταφιδικόν ζήτημα, το σκάνδαλον της πριγκίπισσας τής Σαξωνίας, εγκαίνια του Υπερσιβηρικού και ηλεκτροφωτισμός των οδών Σταδίου, Ερμού κι Αιόλου! Ο Σουρής εκδίδει ποι­ήματα, ο Οίκος Φέξη τους Μοϊκα­νούς των Παρισίων, η Ακρόπολις τον «Εγκληματίαν Άνθρωπον» κι ο Γεράσιμος Βώκος «εκ τών δημιουργικών, εμβριθών και μορφωμένων δημοσιογράφων της πρώτης γραμ­μής» ανέλαβε την υποδιεύθυνση της «Ακροπόλεως». Καζάζης, Χρηστοβασίλης, Ματσούκας, Καλλιρρόη Παρρέν κατέχουν τα σκήπτρα του εθνισμού και της προόδου —κι η τελευταία Κυριακή της Αποκριάς είναι η 18η Φεβρουαρίου.
***
Γυρίζουμε πίσω για να ζήσουυε την παλιά Αποκριά, γιατί τώρα δεν υπάρχει καινούργια. Όλα έ­χουνε περάσει για πάντα —και κυ­ρίως το κέφι, που μήτε τότες υπήρχε!
«Η ιστορική μακαρουνάδα έδωσε και πήρε. Εις πολλά μάλιστα σπίτια οι νοικοκυράδες κατέγιναν από το πρωί εις την επί το τελειότερον κατασκευήν καμιάς τυρόπιτας κατά το ρουμελιώτικον έθιμον.
Κατόπιν η πίτα εφορτώνετο εις το κεφάλι του δουλικού και εστέλλετο εις τον φούρνον.
—Πρόσεξε, κακομοίρα, μη σου πέσει και χάθηκες!
Το απόγευμα άρχισαν να ζωη­ρεύουν ολίγον οι δρόμοι κι οι με­ταμφιεσμένοι να φαίνονται συχνότε­ροι και ζωηρότεροι. Η περισσοτέ­ρα κίνησις παρετηρήθη εις την οδόν Σταδίου, η οποία κατά τας 4 το α­πόγευμα ήτο γεμάτη κόσμο.
Χαρτοπόλεμος ολίγος εγίνετο, διότι οι περιπατηταί δεν είχαν κα­μίαν όρεξιν να ριψοκινδυνεύσουν πολεμούντες την… δεκάραν των|
Το βράδυ όμως παρετηρήθη κάποια κίνησις και ζωή. Όλαι αι μικροσυνοικίαι ήρχισαν να… ξερ­νούν ανθρώπους προς την οδόν Σταδίου, η οποία εγέμισε κόσμο χαρτοπολεμούντα και αλληλοσπαραζόμενον.
Κατά τας 6 1/2 ήναψαν τα ηλεκτρικά, τα οποία όμως δεν ήσαν, ό­πως τα επερίμενεν ο κόσμος!
—Ρε Μήτσο, άναψ’ ένα σπίρτο!
—Τι το θέλεις;
—Να ιδώ τα… ηλεκτρικά!
Με όλην όμως αυτήν την…. σκοταψία της οδού Σταδίου και Αιό­λου, των οποίων ο δοκιμαστικός ηλεκτροφωτισμός εγένετο χθες διά πρώτην φοράν και του οποίου τα εγκαίνια έκαμεν αυτός ο δήμαρχος ο κ. Μερκούρης πιέσας αιφνιδίως το ηλεκτρικόν κομβίον, η Αποκριάτικη τρέλα εγίνετο από στιγμής εις στιγμήν ζωηροτέρα….
Ο χορός του Δημοτικού Θεάτρου ήτο ο τελευταίος των αθηναϊκών χορών, Όλος ο κόσμος των σαλονιών είχεν από ενωρίς κατακλύσει την κατάφωτον και καταστόλιστον αίθουσαν.
Ο χορός υπήρξε κάτι το υπέροχον εις χρώματα και εις λάμψεις φωτός απλέτου! Αι δε ποικιλότα­ται και ωραιόταται αμφιέσεις απετέλουν μίαν γοητείαν και μίαν… κατάπληξιν!
Από τους θόλους της στέγης του θεάτρου εκρέμαντο γιρλάνται εν είδει φυλλοφορούντων κλάδων με γλομπόνια ηλεκτροφώτιστα σχηματίζοντα πολυκάνδηλον παμμέγιστον εν είδει κανίστρου, εις την βάσιν του οποίου εφέροντο οι αριθμοί του έτους 1903!….
Περί το μεσονύκτιον βόμβος γελώτων και ευθυμία πληροί την μεγάλην αίθουσαν. Όλοι μάχονται λυσσωδώς εκτοξεύοντες τα πολύχρωμα κομφετί. Ο πρέσβυς της Ρουμανίας ντομινοφόρος μάχεται… λυσσωδώς με τας οικογενείας των υπουργών Σκουζέ, Ρώμα και Μαυρομιχάλη. Οι πρέσβεις Ντ’ Ορμεσόν, Γκιλάρ, Ριφάτ και άλλοι με φράκα. Ομοίως και οι υπουργοί. Ένεκα του συνω­στισμού εις την πλατείαν πολύ ολίγοι εχόρευσαν.
Οι πρίγκιπες και ο διάδοχος ως και η πριγκίπισσα Ελένη ήλθον επίσης μετεμφιεσμένοι μετά των κυ­ριών της τιμής με ντόμινα …. εμάχοντο δε κραταιώς με κομφετί και ανθοδέσμας, άς έρριπτον εις τους κάτω του βασιλικού θεωρείου συνηθροισμένους αξιωματικούς και εις τους του διπλωματικού σώμα­τος.
Ο χορός χωρίς πολλήν ζωηρότητα παρετάθη μέχρι της 4ης πρω­ινής….
*
Οπωσδήποτε ευτυχέστερη κείν’ η εποχή από τη δική μας. Υπήρ­χε δεκάρα να την… ριψοκινδυνεύσει κανείς, πρωτοανάβανε τα ηλεκτρικά φώτα, υπήρχε…. συνωστι­σμός, τυρόπιττα λαϊκή και σουπές αριστοκρατικός και κυρίως υπήρχαν Αποκριές, που να τις ζει κα­νείς ή να τις βλέπει…."