Δευτέρα 10 Αυγούστου 2020

Αυθαίρετη δόμηση: Από βασική αιτία βλάβης του περιβάλλοντος σε “βήμα επανεκκίνησης της οικονομίας”

Πηγή: eleftheriaonline.gr


Του Δημ. Γ. Χριστοφιλόπουλου*
Η αυθαίρετη δόμηση αποτελεί τη σημαντικότερη αιτία βλάβης του περιβάλλοντος και, για το λόγο αυτό, το κράτος έχει υποχρέωση δραστικής αντιμετώπισης και πάταξής της. Αυτό άλλωστε έχει κριθεί επανειλημμένα και από το Συμβούλιο της Επικρατείας.
Παρόλα αυτά συνεχίζεται ακάθεκτη.
Το ξεπερασμένο πολιτικό σύστημα και ιδιαίτερα τα δύο εναλλασσόμενα στην εξουσία κόμματα, με τις πράξεις ή παραλείψεις τους, αλλά και τα υπόλοιπα, με την ανοχή και αδράνειά τους, δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν δραστικά την αυθαίρετη δόμηση, με συνέπεια το περιβάλλον να κακοποιείται συνεχώς.
Η πολιτική για την αυθαίρετη δόμηση των δύο εναλλασσόμενων στην εξουσία κομμάτων αποτελεί μια κλασική περίπτωση φαύλης πολιτικής στο μέτρο που, από συνταγματική υποχρέωση πάταξής της, μετατράπηκε σε ευκαιρία διαμόρφωσης πελατειακών σχέσεων και ταμειακής διευκόλυνσης. Η όλη αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης επιβεβαιώνει την έλλειψη περιβαλλοντικής ευαισθησίας και ανάλογης κουλτούρας των εκάστοτε κυβερνήσεων και γενικότερα του πολιτικού συστήματος.
Από πλευράς πολιτών-ιδιοκτητών, με την αυθαίρετη δόμηση ενεργοποιείται το απωθημένο πολλών Ελλήνων, δηλαδή η «μαγκιά της παρανομίας», η οποία    ενισχύεται από τη σιγουριά της ατιμωρησίας. Από πλευράς πολιτικών η αυθαίρετη δόμηση εκφράζει την έλλειψη περιβαλλοντικής ευαισθησίας και ανάλογης κουλτούρας κυρίως των δύο μεγάλων πολιτικών κομμάτων που εναλλάσσονται στην εξουσία. Αυτοί που μας έφεραν στο σημερινό χάλι της οικονομίας θέλουν τώρα να αποτελειώσουν και το περιβάλλον, με το πρόσχημα σωτηρίας της «πατρίδας».
Από το 1977 η έλλειψη πολιτικής βούλησης και η ανικανότητα πάταξης της αυθαίρετης δόμησης από την τότε κυβέρνηση μετατράπηκε σε ευκαιρία διαμόρφωσης πελατειακών σχέσεων και χρηματικής διευκόλυνσης της εκάστοτε κυβέρνησης, που συνεχίστηκε από όλες τις κυβερνήσεις μέχρι σήμερα. Η φαύλη πολιτική αυτή οδήγησε στη διαμόρφωση μιας αθέμιτης σχέσης μεταξύ κράτους (εκάστοτε κυβέρνησης) και ιδιοκτητών αυθαιρέτων, η οποία ανάλογα με το βαθμό φαυλότητας του εκάστοτε αρμόδιου υπουργού προστασίας (δηλαδή κακοποίησης) του περιβάλλοντος, έπαιρνε διάφορες ονομασίες, ως λ.χ. νομιμοποίηση, εξαίρεση από την κατεδάφιση, τακτοποίηση κ.λπ., συνοδευόμενη από διάφορα ελκυστικά συνθήματα του τύπου «αν το δηλώσεις, θα το σώσεις», «δώσε και σώσε» κ.λπ.
Ομως ουδείς μπορούσε να φαντασθεί τον «πατριωτικό» χαρακτήρα της        διευθέτησης της αυθαίρετης δόμησης που της δόθηκε πρόσφατα στην      πρόταση του αρχηγού της Νέας Δημοκρατίας. Η πρόταση αυτή, που όπως υποστηρίζεται θα προκαλέσει «δημιουργικό σοκ»(!), στηρίζεται σε 7 σημεία, ένα από τα οποία είναι και η νομιμοποίηση (και όχι τακτοποίηση, όπως ρητά αναφέρεται στην πρόταση) της αυθαίρετης δόμησης! Δηλαδή, εφόσον αναφέρεται σε «νομιμοποίηση» όχι μόνον θα εξαιρέσει από την κατεδάφιση τα αυθαίρετα αλλά και θα τα θεωρήσει νόμιμα και με τη «βούλα» και συνεπώς θα τα εξομοιώσει με τα άλλα μη αυθαίρετα ακίνητα!
Ομως πώς προεξοφλείται μια τέτοια διευθέτηση της αυθαίρετης δόμησης, και μάλιστα όχι τακτοποίηση αλλά νομιμοποίησή της, εφόσον είναι γνωστή η πάγια θέση του Συμβουλίου της Επικρατείας ότι για τα μετά το 1983 (νέα) αυθαίρετα η εξαίρεσή τους από την κατεδάφιση (νομιμοποίηση) είναι αντίθετη με το Σύνταγμα. Είναι πολύ δύσκολο το ΣτΕ να αλλάξει τη μέχρι σήμερα σημαντική για το περιβάλλον ερμηνεία του άρθρου 24 του Συντάγματος, στην οποία στηρίζεται η όλη «φιλοσοφία» της σχετικής κρίσης του.
Συμπερασματικά τα δύο μεγάλα κόμματα ταυτίστηκαν στην αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης: Αντί πάταξής της τίθεται στην υπηρεσία της οικονομίας και γενικά στη «σωτηρία της πατρίδας»! Ετσι, εφόσον «τσαλακώθηκε» το οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον, το ίδιο πρέπει να συμβεί και με το φυσικό περιβάλλον με την εφαρμοζόμενη φαύλη πολιτική. Ομως, εφόσον η νομιμοποίηση της αυθαίρετης (παράνομης) δόμησης βοηθάει στην «επανεκκίνηση της οικονομίας» και «αποτελεί ελπίδα για την Ελλάδα» γιατί να μην επεκταθεί και σε άλλες περιπτώσεις παρανομιών (ως λ.χ. διακίνηση, εμπορία ναρκωτικών κ.λπ.).

* Ο κ. Δημ. Γ. Χριστοφιλόπουλος είναι καθηγητής Θεσμών και Πολιτικής Χωροταξίας-Πολεοδομίας, μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών, δικηγόρος.

Δεν υπάρχουν σχόλια: