Η ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής βρίσκεται σε στάδιο αναδιάταξης συνόρων και σφαιρών επιρροής Χρίστος Χριστοφίδης
Κυπριακό, ελληνο-τουρκικά, η τουρκική στρατηγική και η εξωτερική μας πολιτική
Το ευρύτερο πλαίσιο
Όπως έχουμε επισημάνει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια, η ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής βρίσκεται σε στάδιο αναδιάταξης συνόρων και σφαιρών επιρροής. Συνεχόμενες ξένες επεμβάσεις διευκολύνονται από υπαρκτά εθνικά ζητήματα, εμφύλιες συρράξεις (όπως στη Συρία και τη Λιβύη) και τις αλλεπάλληλες οικονομικές κρίσεις των τελευταίων χρόνων.
ANADOLU AGENCY VIA GETTY IMAGESΦωτογραφία αρχείου 2019 - To "Μπαρμπαρός Χαϊρεντίν Πασά" συνοδεία πλοίου του τουρκικού πολεμικού ναυτικού στην ανατολική Μεσόγειο.
Η τουρκική «αναδίπλωση» στην ανατολική Μεσόγειο ήταν βραχεία και οι εκφρασμένες προθέσεις περί ελληνοτουρκικού διαλόγου από μέρους της Άγκυρας αποδεικνύονται κενό γράμμα καθώς η Τουρκία διοχετεύει την ένταση στην Κυπριακή ΑΟΖ. Μόλις πέντε ημέρες μετά την αποχώρηση των τουρκικών πλοίων από την περιοχή νοτίως του Καστελορίζου και την ακύρωση της μετάβασης του «Ορούτς Ρέις» στην περιοχή, το τουρκικό ερευνητικό πλοίο «Μπαρμπαρός» βρίσκεται στα ανοικτά της κατεχόμενης πόλης της Αμμοχώστου,όπου θα διεξάγει έρευνες για εντοπισμό υδρογονανθράκων. Η Τουρκία έχει εκδώσει NAVTEX για σεισμογραφικές έρευνες στα οικόπεδα 2, 3 και 13 της κυπριακής ΑΟΖ οι οποίες θα διαρκέσουν μέχρι τις 18 Σεπτεμβρίου.
Παράλληλα με αυτή την εξέλιξη ο Τούρκος πρόεδρος συγκεκριμενοποίησε για ακόμη μια φορά τις προθέσεις του.«Θα συνεχίσουμε μέχρι τέλους τη δουλειά που ξεκινήσαμε στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, προκειμένου να προστατεύσουμε τα δικαιώματα της Τουρκίας» δήλωσε σύμφωνα με το πρακτορείο Anadοlu.
Σύμφωνα με την ίδια πηγή ο κ. Ερντογάν πρόσθεσε ότι «η Άγκυρα θα συνεχίσει αποφασιστικά τις προσπάθειές της στο Ιράκ, τη Συρία και τη Λιβύη, για να εξασφαλίσει τη νίκη για τον εαυτό της, τους συμμάχους της και τους αδελφούς και τις αδελφές που ζουν σε αυτές τις χώρες». Συνέχισε στον ίδιο έντονο τόνο και με μια δόση μεγαλοϊδεατισμού: «Δεν θα διστάσουμε να χρησιμοποιήσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, όπως κάναμε με το Μεγάλο Τέμενος της Αγίας Σοφίας, το οποίο άνοιξε ξανά ως τζαμί βάσει των αρχών που όρισε ο Μώαμεθ Β΄ ο Πορθητής. Θα συνεχίσουμε να στεκόμαστε στο πλευρό όλων αυτών που καταπιέζονται και αδικούνται ανεξάρτητα σε ποιο μέρος του κόσμου ζουν και ποια είναι η θρησκεία τους, η καταγωγή τους και η κουλτούρα τους».
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο υπουργός Αμυνας της Τουρκίας Χουλουσί Ακάρ ο οποίος ξεκαθάρισε πως η «η Κύπρος είναι ο εθνικός στόχος της Τουρκίας» και ότι οι δραστηριότητες για γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο είναι δικαίωμα της Τουρκίας και η Άγκυρα θα το εξασκήσει.
Η νέα κίνηση της Τουρκίας, όπως αναμενόταν, προκάλεσε αντιδράσεις από την ελληνική πλευρά με τονυπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια να δηλώνει (ΑΝΤ1, 29 Ιουλίου) ότι το «Μπαρμπαρός» παραβιάζει κατάφωρα την κυπριακή ΑΟΖ, ενώ έστειλε το μήνυμα πως η Ελλάδα θα στηρίξει την Κυπριακή Δημοκρατία, με όποιο τρόπο της ζητηθεί.
Διάλογος;
Το ερώτημα είναι, κατά πόσο μπορεί να διεξαχθεί διάλογος μεταξύ των δύο κρατών, την ώρα που η Τουρκία επιχειρεί να προωθήσει μία μαξιμαλιστική ατζέντα.
Το ντοκιμαντέρ του Μιχάλη Κακογιάννη για την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο, μια κατάθεση ιστορική αλλά κυρίως προσωπική.
Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 βρήκε τον Μιχάλη Κακογιάννη στην Ιρλανδία, όπου σκηνοθετούσε «Οιδίποδα» στο Εθνικό Θέατρο της Ιρλανδίας. Συγκλονισμένος και μη γνωρίζοντας άλλο τρόπο να «πολεμήσει», έσπευσε στην Κύπρο για να καταγράψει τα γεγονότα. Μαζί με έναν εικονολήπτη και έναν ηχολήπτη ο Μιχάλης Κακογιάννης κινηματογράφησε ένα μοναδικό ντοκουμέντο της κυπριακής τραγωδίας: τον «Αττίλα '74».
Το κυπριακό ζήτημα όπως προέκυψε από τη δεκαετία του 1950 αποτελεί και στις μέρες μας ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα που απασχολεί τη διεθνή κοινότητα, μπορεί να θεωρηθεί ως ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα που επιβεβαιώνουν την ανάγκη για μεγαλύτερη εμβάθυνση στην ιστορία των διεθνών σχέσεων.Το να αντιμετωπίζεις μέσω της ιστορικής ανάλυσης τις διεθνείς σχέσεις δε σημαίνει κατ’ αρχήν την απλή παράθεση των γεγονότων και των συμφωνιών όπως αυτό συνέβαινε με τη διπλωματική ιστορία και το γερμανικό ιστορισμό του 19ου αιώνα. Η παραμέληση αυτού του σημαντικού πεδίου της ιστοριογραφίας ανέδειξε τη σημασία για μια διαφορετική ιστορική ερμηνευτική προσέγγιση.
Στις 15 Ιουλίου του 1974 η Χούντα των Αθηνών δια των οργάνων της στη Μεγαλόνησο (Εθνική Φρουρά, ΕΛΔΥΚ, ΕΟΚΑ Β') ανατρέπει τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας αρχιεπίσκοπο Μακάριο και εγκαθιστά κυβέρνηση «μαριονετών» υπό τον δημοσιογράφο Νίκο Σαμψών. Πέντε ημέρα αργότερα, οι Τούρκοι θα εισβάλουν στην Κύπρο...
