Εντοπίζεται κάπου το γέλιο; Εάν κατανοηθούν οι λειτουργίες αυτές καλύτερα, το «πού» δεν έχει τόση σημασία όση έχει το «πώς». Όπως είναι σήμερα γνωστό, πολλά εμπειρικά δεδομένα ενισχύουν την άποψη ότι, πράγματι, υπάρχουν συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου για τις διάφορες νοητικές λειτουργίες. Το μυστικό, όμως, για να κατανοήσουμε τον εγκέφαλο δεν βρίσκεται μόνο στο να περιγράψουμε τη δομή και τη λειτουργία κάθε περιοχής, αλλά να ανακαλύψουμε πώς οι περιοχές αλληλεπιδρούν, ώστε να δημιουργηθεί ολόκληρο το φάσμα των ικανοτήτων που χαρακτηρίζει την ανθρώπινη φύση.
Στο σημείο αυτό ακριβώς, έρχονται στο προσκήνιο οι ασθενείς με τις παράξενες ασθένειες του νευρικού συστήματος. Όπως η ασυνήθιστη συμπεριφορά του σκύλου που δεν γάβγισε την ώρα του φόνου δίνει στον Σέρλοκ Χολμς μια ένδειξη για το ποιος μπορεί να είχε μπει στο σπίτι την νύχτα του φόνου, η παράξενη συμπεριφορά των ασθενών αυτών είναι δυνατόν να μας βοηθήσει να λύσουμε το μυστήριο του τρόπου με τον οποίο οι διάφορες περιοχές του εγκεφάλου δημιουργούν μια χρήσιμη αναπαράσταση του εξωτερικού κόσμου και γεννούν την ψευδαίσθηση ενός «εγώ» που αντέχει στον χώρο και στον χρόνο.
Για να σχηματίσουμε μια ιδέα τι σημαίνει να κάνει κανείς έρευνα με τον τρόπο αυτό, θα εξετάσουμε χαρακτηριστικά περιστατικά —και τα μαθήματα που προκύπτουν από αυτά— από την παλαιότερη νευρολογική βιβλιογραφία.
Περισσότερο από πενήντα χρόνια πριν, μια μεσήλικη κυρία επισκέφθηκε την κλινική του Κουρτ Γκόλντσταϊν, ενός νευρολόγου με παγκόσμια φήμη και με εξαιρετικές διαγνωστικές ικανότητες. Η γυναίκα εκείνη φαινόταν φυσιολογική και συζητούσε με άνεση· πράγματι, δεν είχε κάποιο εμφανές πρόβλημα, της συνέβαινε όμως κάτι τελείως ασυνήθιστο· κάθε τόσο το αριστερό της χέρι πεταγόταν στον λαιμό της και προσπαθούσε να την πνίξει. Η κυρία έπρεπε να χρησιμοποιεί συχνά το δεξιό της χέρι για να ελέγχει το αριστερό και να το κατεβάζει στο πλευρό της — σχεδόν σαν τον Πήτερ Σέλερς που υποδυόταν τον γιατρό Στρέιντζλαβ. Μερικές φορές έπρεπε ακόμη και να κάθεται επάνω στο χέρι-δολοφόνο για να το εμποδίσει· τόσο αποφασισμένο ήταν το χέρι αυτό να την σκοτώσει.
